Podróże małe i duże > Shqipëria - Kraina Orłów - przewodnik po Albanii

Tirana / Tiranë (Albania) – przewodnik

Plac Skanderbega, Tirana (Albania)Tirana / Tirane (Albania)

Tirana / Tiranë – stolica, największy ośrodek przemysłowy i kulturalny Albanii. Leży 40 km od morza u stóp góry Dajti. Jako ciekawostkę dodam, że na tym samym południku co Kraków. Miasto założył tu w 1614 roku Sulejman Pasha, ale największy rozwój odnotowało po II Wojnie Światowej.

UWAGA! Wszystkich, którzy odwiedzali Albanię albo planują w najbliższym czasie się do tego kraju wybrać, serdecznie zapraszam do współtworzenia tego przewodnika. Można w tej sprawie pisać na adres redakcji redakcja@libertas.pl.

Historia

Muzeum Archeologiczne, Tirana (Albania)Muzeum Archeologiczne, Tirana (Albania)Plac Skanderbega, Tirana (Albania)Tirana / Tirane (Albania)

Są ślady, że okolica dzisiejszej Tirany była zamieszkana jeszcze w paleolicie, ale nigdy nie miała ona jakiegoś większego znaczenia i aż do końca średniowiecza nie była niczym więcej niż tylko małą wioską.

Pierwszy raz nazwa Tirana pojawia się w weneckich dokumentach z 1418 roku. Przedmiotem sporu jest jej pochodzenie, jedna z hipotez wywodzi ją od nazwy zamku Tirkan z I w. p.n.e., którego ruiny nadal można odnaleźć na zboczu góry Dajti. Inna wiąże ją z greckim słowem τυρός oznaczającym ser, który miał być w tej okolicy produkowany.

Za datę założenia miasta przyjmuje się rok 1614, kiedy Süleiman Pasha Bargjini, kazał zbudować tu meczet, rynek, piekarnię i łaźnię turecką.

W 1703 roku Tirana liczyła zaledwie około 4000 mieszkańców. W 1789 rozpoczęto budowę meczetu Ethem Beja, którą zakończono w 1821 roku. W tym samym roku Tirana miała już 12000 mieszkańców, a lokalizacja miasta na trasie karawan powodowała dalszy wzrost jego znaczenia tak, że w 1838 roku liczyło już 38000 mieszkańców.

8 lutego 1920 roku na mocy decyzji rządu tymczasowego, ustanowionego na kongresie w Lushnjë, Tirana stała się tymczasową stolicą Albanii (31 grudnia 1925 decyzja została uznana za ostateczną). Jest to czas intensywnego rozwoju miasta, wytyczane są nowe ulice, powstają budynki ministerialne, Bank Narodowy, Ratusz i Bulwar imienia Zogu I, który w Tiranie, we wrześniu 1928 roku proklamował monarchię i ogłosił się królem.

8 kwietnia 1939 wojska Benito Mussoliniego zajęły Tiranę, a król Zogu I, który nie chciał stać się włoską marionetką, musiał uciekać za granicę. 12 kwietnia sterroryzowany parlament przegłosował odsunięcie króla od władzy i zjednoczenie z narodem włoskim pod koroną króla Vittorio Emanuele III.

W 1941 Enver Hodża założył Komunistyczną Partię Albanii, a Tirana stała się centrum albańskich komunistów, którzy organizowali tu ludzi do walki z okupantem. Po zaciekłej walce miasto zostało wyzwolone 17 listopada 1944 roku. Wkrótce potem powstał tu komunistyczny rząd, na którego czele stanął Enver Hodża.

Po wojnie stolica przeżywa intensywny rozwój, wybudowany zostaje Pałac Kultury, Teatr, Biblioteka Narodowa, Akademia Nauk i Muzeum Historyczne. W 1990 roku miasto osiągnęło liczbę 250 tysięcy mieszkańców, a obecnie jest ich już ponad 700 tysięcy.

Transport, czyli jak dojechać

Plac Skanderbega, Tirana (Albania)Plac Skanderbega, Tirana (Albania)

Międzynarodowe lotnisko im. Matki Teresy z Kalkuty dzieli od Tirany około 25 kilometrów, które można przebyć taksówką za około 10–20€. Bilet lotniczy dla czteroosobowej rodziny (w dwie strony) z Warszawy, przez Monachium do Tirany (Lufthansa) kosztował nas w 2009 roku 2200 zł. Samochodem jest to niecałe 2000 kilometrów. Dojazd z Tirany do innych części kraju nie stanowi żadnego problemu, z każdym z większych miast są regularne połączenia autobusowe, do tego mnóstwo prywatnych busów, które za odpowiednią opłatą mogą zawieźć Was w dowolne miejsce w Albanii. Pociągiem można dojechać do Durrës, a stamtąd do kilku miast (więcej informacji o pociągach znajdziesz w przewodniku po Durrës).

Plac Skanderbega, Tirana (Albania)

Hotele

Hotel Nirvana, Tirana (Albania)

Hoteli w stolicy oczywiście nie brakuje, jest pięciogwiazdkowy hotel Rogner, czterogwiazdkowy Tirana International, trzygwiazdkowy hotel Nirvana i wiele innych. Niestety żadnego z nich nie testowałem, więc nie mogę na ich temat udzielać informacji (jeśli ktoś chciałby się podzielić swoimi doświadczeniami, to proszę o kontakt). Mogę natomiast polecić tani nocleg w samym centrum Tirany u rodziny Bashkimi, która wynajmuje pokoje w swoim domu. Nie jest to może Ritz, ale pokój z łazienką kosztuje zaledwie 15 euro, a pan Bashkimi i jego rodzina są bardzo sympatycznymi ludźmi. Dodatkową atrakcją dla naszego synka był kanarek, którego na czas pobytu dostaliśmy do pokoju. Miejsce polecam wszystkim niewymagającym i szukającym przygód podróżnym. Niestety trafić tam nie jest łatwo (my szukaliśmy z pomocą albańskich dzieci przez ponad pół godziny), więc na wszelki wypadek podaję również adres i nr telefonu:

Hotel Bashkimi

Rr. "Barrikadave" P.131

kom. 068 20 97840, 068 24 46388

Hotel Bashkimi, Tirana (Albania)Hotel Bashkimi, Tirana (Albania)

Zwiedzanie

Japońska wycieczka

Na zwiedzanie Tirany i kupienie przy okazji kilku souvenirów w zupełności wystarczy jeden dzień. Spacer możemy zacząć od strony dworca kolejowego, niedaleko którego znajdziemy targowisko. Po drugiej stronie ulicy ma swój początek główna arteria miasta. Bulevardi Zog I prowadzi nas do placu Skanderbega, za którym przechodzi w Bulevardi Dëshmorët e Kombit i kończy się dopiero przy uniwersytecie.

Targowisko

Targ w Tiranie (Albania)Tirana / Tirane (Albania)

Zaraz koło dworca zaczyna się targ. Można tu kupić owoce, świeżo zmieloną kawę, żywe kury i chińskie buty. Jak ktoś ma ochotę, to można się po prostu przespacerować.

Targ w Tiranie (Albania)Targ w Tiranie (Albania)Targ w Tiranie (Albania)

UFO University

UFO University, Tirana (Albania)

Idąc w kierunku Placu Skanderbega, można wypatrzeć uniwersytet o bardzo intrygującej nazwie UFO Univesity. Wygląda na to, że jest to po prostu jakaś prywatna uczelnia, ale moja pierwsza myśl była taka, że oto w Albanii istnieje duży i całkiem poważny uniwersytet specjalizujący się w badaniach niezidentyfikowanych obiektów latających.

Plac Skanderbega

Muzeum Historyczne, Tirana (Albania)Plac Skanderbega, Tirana (Albania)

Idąc wspomnianym wyżej bulwarem króla Zogu I, dojdziemy do Placu Skanderbega, na którego środku znajduje się oczywiście jedenastometrowy spiżowy pomnik Jerzego Kastrioti Skanderbega. Pomnik postawiono w 1968 roku z okazji 500 rocznicy śmierci tego największego albańskiego bohatera narodowego. Przy placu znajdują się budynki: Muzeum Historycznego, Hotelu Tirana, Pałacu Kultury, Opery (pod którą kamień węgielny położył Nikita Siergiejewicz Chruszczow) i Banku Narodowego. Muzeum Historyczne (budynek ozdobiony charakterystyczną mozaiką pt. Albania) zbudowano w 1981 roku. W roku 2009 muzeum było otwarte dla zwiedzających od wtorku do soboty w godzinach 10:00–17:00 i w niedzielę od 9:00–14:00. W poniedziałek było nieczynne. Nie należy się tym jednak tak do końca sugerować, ponieważ dni otwarcia mogą się zmieniać z roku na rok. My zasugerowaliśmy się informacjami z przewodnika, które okazały się nieaktualne, przez co niestety muzeum nie zwiedziliśmy. Na tych, którym się uda, czekają tu eksponaty od tych pochodzących z czasów prehistorycznych aż po współczesne.

Plac Skanderbega, Tirana (Albania)Muzeum Historyczne, Tirana (Albania)Tirana / Tirane (Albania)Tirana / Tirane (Albania)

Meczet Hadżi Ethem Beja i Wieża Zegarowa

Meczet Et'hem Beja (Xhamia e Tiranës), Tirana (Albania)

Przy Placu Skanderbega znajdziemy również meczet Hadżi Ethem Beja i Wieżę Zegarową. Budowę meczetu rozpoczął w 1789 roku Molla Bej, a zakończył w 1823 jego syn i jednocześnie prawnuk Süleimana Pashy – Hadżi Ethem Bej. Warto odwiedzić meczet z uwagi na piękne arabeski.

Zaraz obok meczetu stoi wybudowana również przez Hadżi Ethem Beja Wieża Zegarowa / Kulla e Sahatit. Jej budowa rozpoczęła się w 1822 roku, a zakończyło około roku 1830. Wieża ma 35 metrów wysokości i co ciekawe aż do roku 1970 była najwyższym budynkiem w Tiranie! Zegar był wyposażony w dzwon sprowadzony z Wenecji, który bił o każdej równej godzinie. W roku 1928 zakupiono nowy zegar, który przybył tu z Niemiec, ale długo mieszkańcom nie posłużył, bo w czasie II Wojny Światowej uległ zniszczeniu. W 1946 zamontowano w jego miejsce zegar zabrany z kościoła w Shkodrze, który ostatecznie został wymieniony w 1970 roku na zegar made in China. Na szczyt wieży prowadzi 90 skręconych w spiralę schodów, po których podobno można bezpłatnie na szczyt wieży wejść.

Meczet Et'hem Beja (Xhamia e Tiranës), Tirana (Albania)Meczet Et'hem Beja (Xhamia e Tiranës), Tirana (Albania)Meczet Et'hem Beja (Xhamia e Tiranës), Tirana (Albania)

Park Młodzieży / Parku Rinia

Park Młodziezy, Tirana (Albania)Park Młodziezy, Tirana (Albania)

Idąc dalej prawą stroną bulwaru Dëshmorët e Kombit, dojdziemy do parku Młodzieży, gdzie w upalny dzień możemy odpocząć przy fontannie. Jeśli zgłodniejemy, możemy coś zjeść w restauracji, która znajduje się w widocznym na zdjęciu kompleksie rozrywkowym.

Sky Tower

Tirana (Albania), widok ze Sky TowerTirana (Albania), widok ze Sky Tower

Idąc dalej, dojdziemy Sky Tower, wieżowca, na którego szczycie mieści się restauracja z obracaną wokół pionowej osi budynku podłogą. Z moich bardzo orientacyjnych obliczeń wynika, że pełny obrót robi w około 140 minut, tyle więc musielibyśmy wysiedzieć, aby obejrzeć pełną panoramę miasta, nie ruszając się od stolika. Oczywiście można po prostu zrobić sobie spacer dookoła.

Tirana (Albania), widok ze Sky TowerTirana (Albania), widok ze Sky TowerTirana (Albania), widok ze Sky TowerTirana (Albania), widok ze Sky TowerTirana (Albania), widok ze Sky Tower

Muzeum Archeologiczne

Bulwar kończy się skwerem im. Matki Teresy, na wprost zobaczymy budynek Uniwersytetu, po lewej Muzeum Archeologiczne i Kolonat – restaurację szybkiej obsługi podejrzanie podobną do McDonalda. Po prawej jest Akademia Sztuk Pięknych, a zaraz obok pomnik Fryderyka Chopina. W Muzeum archeologicznym jest dużo interesujących eksponatów, a wstęp nie jest drogi, więc warto tu zajrzeć.

Kolonat prawie jak McDonaldFrederik Shopen, Tirana (Albania)
Muzeum Archeologiczne, Tirana (Albania)Muzeum Archeologiczne, Tirana (Albania)Muzeum Archeologiczne, Tirana (Albania)Muzeum Archeologiczne, Tirana (Albania)Muzeum Archeologiczne, Tirana (Albania)Muzeum Archeologiczne, Tirana (Albania)Muzeum Archeologiczne, Tirana (Albania)Muzeum Archeologiczne, Tirana (Albania)

Piramida

Piramida - dawne muzeum Envera Hodży, Tirana (Albania)

Wracając, możemy iść drugą stroną bulwaru Dëshmorët e Kombit i podejść do znajdującej się po tej jego stronie tak zwanej piramidy, wybudowanej za (bagatela!) 700 milionów dolarów i oddanej do użytku w 1988 roku jako muzeum Envera Hodży. Obecnie jest to Międzynarodowe Centrum Kultury i odbywają się tu targi, wystawy i różne międzynarodowe imprezy. Sam budynek z zewnątrz nie prezentuje się za dobrze i chyba przydałby mu się remont. W środku chyba właśnie jakiś remont trwa, przynajmniej tak to wygląda przez szparę w konstrukcji.

Piramida - dawne muzeum Envera Hodży, Tirana (Albania)Piramida - dawne muzeum Envera Hodży, Tirana (Albania)Piramida - dawne muzeum Envera Hodży, Tirana (Albania)

Most Garbarzy / Ura e Tabakeve

Most Garbarzy (Ura e Tabakeve), Tirana (Albania)

Możemy iść dalej wzdłuż rzeki, a później przejść na jej drugą stronę. Nieopodal powinniśmy znaleźć Most Garbarzy. Jest to półokrągły, typowy turecki most z XVIII wieku.

Boczne uliczki

Tirana / Tirane (Albania)Shtepia e Rinise Orthodhokse, Tirane (Albania)Shtepia e Rinise Orthodhokse, Tirane (Albania)

Jeśli komuś mało, to może się zapuścić w boczne uliczki, gdzie można znaleźć czasem jakiś ładny kościół, oryginalnie pomalowane bloki czy kogoś, z kim można pogadać albo po prostu kupić pamiątki.

Pamiątki, czyli co warto kupić

Tirana / Tirane (Albania)

Idąc dalej w kierunku placu Skanderbega (może nieznacznie odbijając w prawo, niestety nie pamiętam już dokładnie), można znaleźć parę butików z pamiątkami. Jeden, choć trochę słabiej zaopatrzony, znaleźliśmy również przy bulwarze Króla Zoga I. Jednak pamiątki najlepiej kupować w Krujë. W Tiranie możemy sobie kupić np:

Czerwoną koszulkę z czarnym, albańskim dwugłowym orłem – 700 leków (ok. 25 zł),

taką samą koszulkę rozmiar dziecięcy – 500 leków,

albańskiego orła w kuli ze śniegiem – 700 leków,

popielniczkę z alabastru z pokrywką (oczywiście w kształcie bunkra!) 1600 leków,

piękną ludową bałałajkę – 4000 leków,

duży ręcznie robiony koronkowy obrus – 4000 leków.

Bunkry

Bunkry na przedmieściach Tirany

O bunkrach już było, ale dla tych, którzy nie czytali pozostałych części, przypomnę, że Albania jest tu rekordzistką i w czasach, gdy władzę sprawował niepodzielnie Enver Hodża, wybudowano ich tutaj aż 750 tysięcy, co pochłonęło jakieś 3 miliardy dolarów! Jak się okazuje, łatwiej je było wybudować, niż się ich teraz pozbyć, ale może to dobrze, co prawda bunkry nie wyglądają pięknie, ale są w pewnym sensie atrakcją turystyczną i pomnikiem socjalistyczno-paranoicznej głupoty.

Wolność

Albania - kraj wolności

Albania to ciągle jeszcze trochę dziki kraj, ale dla mnie jest dziki w sensie pozytywnym. Demokracja tu jeszcze nie okrzepła, może dzięki temu jest jeszcze sporo dziedzin, za które politycy nie zdążyli się zabrać. Niestety Albania aspiruje do członkostwa w Unii Europejskiej, więc pewnie i tutaj jest to kwestia czasu, ale na razie można w Albanii jeszcze zobaczyć np. rodzinę, która jedzie na motorku bez kasków albo ludzi, którzy biorą wagę pod pachę, wychodzą na ulicę i za drobną opłatą ważą przechodniów. U nas za coś takiego murowany mandat od straży miejskiej.

Witold Wieszczek

Źródła:

  1. http://www.tirana.gov.al/

PodróżeKulturaMuzykaHistoriaFelietonyPaństwo, polityka, społeczeństwoPowieści i opowiadaniaKącik poezjiRecenzjeWielkie żarcieKomiks
PrzewodnikiAlbaniaNepalPolskaRumunia
Oceń zamieszczony obok artykuł.
Minister kazał, więc uprzejmie informujemy, że nasze strony wykorzystują pliki cookies (ciasteczka) i inne dziwne technologie m.in. w celach statystycznych. Jeśli Ci to przeszkadza, możesz je zablokować, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Pliki cookies (ciasteczka) i podobne technologie.