Według tradycji, gród został założony przez czeskiego księcia Wratysława który panował w latach 915-921. Około roku 990 miasto znane wtedy pod łacińską nazwą Vratislavia wraz z resztą Śląska przeszło we władanie Piastów, Mieszka I i Bolesława Chrobrego. W 1000 roku na zjeździe gnieźnieńskim cesarz Otton III i Bolesław Chrobry ustanowili w mieście biskupstwo rzymskokatolickie. Krótko po tym powstała w obrębie grodu pierwsza katedra romańska. Choć miasto istniało już wcześniej datę tę traktuje się oficjalnie jako początek jego istnienia.

Od 1163 roku jest stolicą Księstwa Śląskiego. W 1241r. zostaje spalone przez Mongołów. Po najeździe ponownie dokonano lokacji miasta na prawie niemieckim wytyczając nowe ulice i obecny Rynek, od tego czasu jest również znane pod niemiecką nazwą Breslau.

W 1335 po śmierci Henryka VI Białego księstwo wrocławskie stało się częścią korony czeskiej na mocy umowy zmarłego z Janem Luksemburskim. W 1741 w wyniku I wojny śląskiej miasto zostaje przejęte przez Prusy, oznaczało to utratę wszystkich dotychczasowych przywilejów. Na pociechę Wrocław otrzymał tytuł miasta królewskiego, stając się trzecią obok Berlina i Królewca rezydencją monarchy. W latach 1807-1838 na rozkaz Napoleona wyburzono fortyfikacje miejskie, co dało możliwość szybkiego rozwoju urbanistycznego. W 1842 uruchomiono linię kolejową Wrocław-Oława, wkrótce przedłużoną aż na Górny Śląsk, gdzie łączyła się z koleją wiedeńsko-warszawską.

Rok 1905 przyniósł wielką powódź na Odrze, co zapoczątkowało roboty ziemne przy systemie kanałów. Miasto hucznie obchodziło stulecie pokonania Napoleona - w 1913 dokonano otwarcia modernistycznej Hali Stulecia (niem. Jahrhunderthalle), gdzie odbywała się wystawa wszech-niemiecka i targi wrocławskie, oraz Mostu Cesarskiego (niem. Kaiserbrucke, obecnie Most Grunwaldzki).

W 1929 roku biskupstwo wrocławskie zyskało rangę arcybiskupią, a w 1933 roku ludność Wrocławia liczyła już 625.198 mieszkańców.

Przez cztery miesiące, od 13 lutego do 6 maja 1945, Wrocław był oblegany przez wojska 1. frontu ukraińskiego. Podczas ciężkich walk obie strony podpalały całe kwartały ulic, a załoga twierdzy, siłami robotników przymusowych i cywili, wyburzyła połowę dzielnicy w okolicach dzisiejszego pl. Grunwaldzkiego, by zbudować lotnisko zapasowe. Od 15 lutego do 1 maja Luftwaffe utrzymywała most powietrzny z Rzeszą. Przez 76 dni wykonano niemal 2 tysiące lotów i przewieziono do oblężonego miasta 1638 ton zapasów. Dowódca twierdzy, generał Niehoff, po negocjacjach z generałem Głuzdowskim podpisał kapitulację 6 maja 1945 roku. Jako jedno z ostatnich miast niemieckich, Wrocław padł cztery dni po zdobyciu Berlina, na dwa dni przed ogłoszeniem końca wojny w Europie. Warunkiem kapitulacji były gwarancje godnego traktowania udzielone przez Rosjan. Generał Głuzdowski gwarantował jeńcom opiekę medyczną, zachowanie własności osobistej oraz natychmiastową repatriację po zakończeniu wojny. Żadna z obietnic nie została spełniona. Większość jeńców trafiła do sowieckich gułagów, skąd nigdy nie wróciła nawet połowa.

Lipiec roku 1997 przyniósł największą powódź w dziejach miasta. Zalanych zostało wiele dzielnic mieszkalnych i przemysłowych, wiele budynków uległo uszkodzeniu, w znacznym stopniu zniszczone zostały budowle hydrotechniczne. Miasto na długi czas zostało pozbawione bieżącej wody, częściowo także prądu. Dzięki heroicznej postawie mieszkańców zostały ocalone najcenniejsze zabytki (ratusz, Ostrów Tumski z katedrą, dworzec) i uratowanych wiele cennych ruchomości i dokumentów. Na pamiątkę wkładu Wrocławian w zabezpieczanie miasta i jego zabytków stanął pomnik Powodzianka (widoczny na zdjęciu poniżej). Niestety wiele zabytków, zwłaszcza piśmienniczych, ucierpiało w zalanych wodą magazynach bibliotek, archiwów miejskich i sądowych.