Wskazówki starego zegara nieśpiesznie biegną na spotkanie w punkcie zero. Nim jednak wybije północ, w mroku sali Herbowej na ścianie dostrzec można jakieś poruszenie. Czyżby portret pięknej Pani się poruszył? Ależ tak, to pora, kiedy Teofila przekracza ramy ciasnego portretu i swymi stopami dotyka podłogi, by za chwilę udać się wytwornym krokiem w stronę zamkowego tarasu. Tu tęsknym wzrokiem zdaje się kogoś wypatrywać... Stary zegar wybija północ i wraz z tym dźwiękiem przybywa na swym karym koniu rycerz. Piękna pani w białej sukni przyjmuje zaproszenie i razem udają się na przejażdżkę po parku. Końskie podkowy zdają się nie dotykać ziemi, w ciszy pokonują zapomniane ścieżki i zakamarki, a stare drzewa, jak każdej nocy, mimo ciemności zdają się cicho szeptać jakieś niezrozumiałe słowa. Noc wydaje się zbyt krótka dla tych dwojga, czas biegnie nieubłaganie, o czym informuje stojący w salonie stary francuski zegar wybijając kolejne godziny. W końcu mrok blednie i smugi światła zaczynają przecinać ciemność. Już pierwsze się rozlega pianie koguta. Wraz z tym dźwiękiem sylwetka rycerza na koniu znika. Po korytarzach zamkowych biegnie piękna Teofila, by zgrabnie wrócić na płótno obrazu. Jeśli będziesz zwiedzać zamek w Kórniku - zatrzymaj się przed tym obrazem i wspomnij tą legendę.
Teofila z Działyńskich urodzona w 1711 roku, gospodyni zamku w Kórniku, córka Zygmunta Działyńskiego, w wieku 11 lat traci rodziców i musi szybko nauczyć się samodzielności. Z biegiem lat staje się widoczna siła jej charakteru. Po dwóch nieudanych małżeństwach postanawia żyć samotnie i samodzielnie zarządzać swymi dobrami. Dzięki stanowczym i odważnym decyzjom doprowadza Kórnik i pobliski Bnin do rozkwitu. Z jej rozkazu buduje się nowe drogi, wiatraki, młyny, a nawet tamy na kórnickim jeziorze. Zainteresowanie sztuką wpływa na jej decyzję, by przebudować Kórnik na rezydencję w stylu entre cour et jardin. Park zyskał wtedy modny francuski styl: pojawiają się w nim wodotryski i fontanny o fantazyjnych kształtach, ptaszarnie i oranżerie z rzadkimi roślinami sprowadzonymi z zagranicy. Po zamkowych dziedzińcach spacerują żurawie, pawie i bażanty. Natomiast na temat jej prywatnego życia krążą przeróżne plotki: podobno wdawała się w liczne romanse, a jej urokowi uległ m.in. lokalny proboszcz katolicki oraz pastor luterański z Bnina. Ile w tym prawdy? Nie wiemy, pewne jest natomiast, że Teofila zapisała się na trwale w historii Kórnickiego zamku.
Sięgnijmy jednak do początków. Pierwsze założenie datuje się na XIV wiek, gdy zespół obronny wzniesiono z fundacji Wyszoty. Miał on charakter niewielkiego zamku średniowiecznego. Pierwsze zaś pisemne wzmianki pochodzą z roku 1426. Na przestrzeni wieków obiekt przeszedł w sumie cztery ważne przebudowy i rozbudowy, co odcisnęło piętno na obecnym wyglądzie budowli. Poza wspomnianą Teofilą z Działyńskich, innymi ważnymi właścicielami zamku byli:
Najbardziej dramatyczne chwile zamek przeżywał podczas Potopu Szwedzkiego w latach 1655-1660. W tym czasie w pałacu stacjonowały wojska elektora brandeburskiego, które były sprzymierzeńcami Szwedów. W latach 1939-1945 zamek opanowali Niemcy, zamieniając go na magazyn zrabowanych zbiorów muzealnych. Od 1947 do 1964 roku podjęto w budynku prace konserwatorskie, m.in. drewniane pale, na których stał zamek, wymieniono na betonowe. W 1953 roku obiekt staje się własnością Polskiej Akademii Nauk. Obecnie jest zabytkiem klasy zerowej. Warto zobaczyć wspaniale zachowane wnętrza i bogate wyposażenie (rzeźby, meble, obrazy, trofea myśliwskie, zbiory podróżnicze, archeologiczne i etnograficzne) oraz liczne przedmioty stanowiące pamiątki historyczne. Najważniejsze miejsca w zamku to:
Nie ma zwycięzcy ponad Allacha, co miało stanowić wyraz sympatii dla Turcji, która nie uznała rozbiorów Polski;
Na zamku działa również biblioteka PAN. Jej początki sięgają roku 1817, kiedy to Tytus Działyński rozpoczął zbieranie książek, dokumentów i rękopisów w rodzinnym Konarzewie. Zbiory te zostały przeniesione do Kórnika w 1826 roku. Obecnie biblioteka liczy 350 tysięcy woluminów. Wśród perełek znajdują się: rękopis III części Dziadów, ballada „Pan Twardowski”, pochodzące z XVI wieku wydania poezji Jana Kochanowskiego oraz rękopis francuski z przełomu IX i X stulecia.
Po zwiedzeniu wnętrz zamkowych warto też przeznaczyć nieco czasu na spacer po pięknym parku. Na powierzchni 33 hektarów podziwiać możemy Arboterium Kórnickie, a w nim 3000 gatunków drzew i krzewów z całego świata. Na uwagę zasługuje aleja lipowa z XVII wieku. Warto przybyć tu wiosną, kiedy wraz z rozkwitem magnolii park budzi się do życia.
W 1998 obiekt ten stał się miejscem szczytu tzw. „Trójkąta Weimarskiego”, godnie przyjmując takich gości jak Jacques Chirac czy Helmut Kohl.
Źródła:
Tadeusz Glinka, Marek Piasecki, Polska 60 wycieczek, najpiękniejsze miejsca, Poznań 2008.
Tomasz Kaliński, Polska - nawigator turystyczny, Warszawa 2008.
Dariusz Jaworski, Kórnik, który nie ma ceny, Magazyn Gazety 7.10.1999.
www.zamkipolskie.com
Opowieści zamkowe:
Zamek Lipowiec. Co straszy w Bukowym lesie? (3 zdjęcia)W kolorze fioletowego ametystu: zamek „Tęczyn” w Rudnie (23 zdjęcia)Skamieniałe dzieci i zaklęci rycerze: zamek „Rabsztyn” (16 zdjęć)Zamek Smoleń - wielki skarb ukryty w studni (29 zdjęć)Pałac w Pilicy i tajemnicza zjawa w starych fortyfikacjach (22 zdjęcia)Czarna Perła Jury: Ogrodzieniec (27 zdjęć)Tajemnicza strażnica w Przewodziszowicach (11 zdjęć)Gotycka piękność: Mirów (19 zdjęć)Zamek obronny w Rochester - historia ukryta w kamieniu (6 zdjęć)Pani o bladych licach - opowieść o zamku w Bobolicach (13 zdjęć)Tajemnice twierdzy Olsten (19 zdjęć)O tym jak „Bendyn” Będzinem się stał (9 zdjęć)Bij, kradnij, zabijaj, ale Siewierz omijaj (10 zdjęć)Zapomniany Bydlin (6 zdjęć)Królowa Bona i latające mrówki na zamku Chęciny (11 zdjęć)Chudów (6 zdjęć)Zapomniany pałac we Włodowicach (9 zdjęć)Zamek Bąkowiec w Morsku (6 zdjęć)Krzyż i Topór = Zamek Krzyżtopór (19 zdjęć)Tworków - odkryty i tajemniczy (13 zdjęć)Bastiony Zamku Nowy Wiśnicz (19 zdjęć)Zamek w Mosznej, czyli prawie jak w bajce Disneya (25 zdjęć)Czarujący Pałac w Pławniowicach (18 zdjęć)Pałac w Krzyżanowicach (11 zdjęć)Pałac Raczyńskich i Dworek Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku (13 zdjęć)Zamek co na Pieskowej stoi Skale (18 zdjęć)Kórnik – Wielkopolska Perła (18 zdjęć)Zamek Otmuchów, czyli krótka baśń o tym jak serce dumnej Emmy zmiękło po zjedzeniu sokoła (26 zdjęć)Olśniewający swą krasą Pałac w Kraskowie (19 zdjęć)Tajemnice Gór Sowich: Zamek Grodno (25 zdjęć)Tajemnice Gór Sowich: Tannhausen - Pałac w Jedlince (13 zdjęć)