Drodzy Czytelnicy, z radością zapraszam Was do lektury nowego, już szóstego, wywiadu. Tym razem rozmawiam z Ulą Cichą, która swą pierwszą książkę „Blog Amandy” wydała rok temu z Radwanem, a obecnie kończy pracę nad nową powieścią zatytułowaną „Wołanie o pomoc”.

O Uli oraz jej książce dowiaduję się dzięki, o dziwo, poczcie pantoflowej. Zaledwie kilka dni po przeprowadzeniu wywiadu Ewa Suśniak znienacka przysyła mi wiadomość. Pyta, czy byłabym zainteresowana przeprowadzeniem wywiadu z jej koleżanką, która debiutowała nieco ponad rok temu. Jestem zainteresowana. I to jeszcze jak. Ula zresztą też.

Akcja „Bloga Amandy” jest nieco… nietypowa. Czy mogłabyś o niej opowiedzieć?

Główną bohaterką mojej książki jest nastolatka – a konkretnie dziewczyna kończącą gimnazjum, która zakłada w Internecie blog. Ma on być swojego rodzaju pamiętnikiem, a czytelnicy – doradcami, którzy będą pomagali jej rozwiązywać problemy życia codziennego. Amanda wierzy, że ludzie, którzy jej nie znają, będą potrafili obiektywnie ocenić jej sytuację i doradzić lepiej, niż jej przyjaciółka, która wszystko odbiera subiektywnie. Pisze na blogu praktycznie codziennie, opowiada o rozwodzie rodziców, kłótniach z przyjaciółką, nieszczęśliwymi miłościami oraz swych irytujących braciach, którzy również przeżywają swoje miłości. W jej blog wpleciony jest także wątek zespołu Tokio Hotel, którego jest fanką – Amanda stara się pokazać, że zespół przekazuje wiele wartości i pomaga w życiu młodego człowieka, zaprzeczając wszystkiemu, co powszechnie sądzi się o zespole.

Dlaczego zdecydowałaś się na umieszczenie wątku związanego z zespołem Tokio Hotel?

Kocham ten zespół całym sercem. Był dla mnie oparciem w trudnych chwilach w życiu, ich piosenki podtrzymywały mnie na duchu i nauczyły wielu ważnych rzeczy. Dlatego boli mnie, gdy ludzie mylnie postrzegają cały nasz świat fanek, że niby połowa to emo, która się tnie albo, że jesteśmy satanistkami, że słuchamy „szwabów”, że niemiecki jest beznadziejnym, sztywnym językiem. Chciałam pokazać emocje, jakie towarzyszą nam przy słuchaniu piosenek, energię, jaką dajemy z siebie na koncertach i to, jak wspaniałych ludzi można poznać poprzez miłość do ich muzyki. Nie można generalizować – każda fanka jest inna, i nawet jeśli zdarzają się dziewczyny, które lubią styl emo – czy też podobny do niego, farbują włosy na ciemno i ubierają się w specyficzny sposób, to nie wszystkie właśnie tak wyglądamy i nie można zamykać nas w jakimś pudełku z napisem „emo” czy „sataniści”. Tokio Hotel grają zresztą raczej lekki rock niż wszystko, co można by było powiązać z satanizmem. Tymczasem Amandę przedstawiłam jako taką typową nastolatkę, z jednej strony bardzo dojrzałą, a z drugiej kompletnie dziecinną, nieprzewidywalną – i właśnie to jej oblicze najmniej przypadło do gustu czytelnikom. Uważają, że jej postawa nie zmieni tego, co myślą o nas inni. Tyle tylko, że ona często zachowywała się tak na pokaz, adekwatnie do swojego wieku. Jeśli ktoś będzie w stanie ją polubić, powinien polubić większość z fanek. Chyba gorszego przypadku w kwestii „wariowania” na punkcie idoli nie można spotkać.

Nie bałaś się tworzyć dzieła o tak niszowej tematyce?

Nie interesuję się tym, co się sprzedaje, a co nie. Nie zaczęłam pisać po to, żeby na tym zarobić – zresztą to jest bardzo trudne, w większości przypadków trzeba jeszcze za to zapłacić. Autorzy z mojego wydawnictwa debatują o trudach w promowaniu fantastyki, więc nie wiem, w co wierzyć. Ja piszę to, co w miarę umiem pisać, to co lubię pisać i to, co sama najchętniej wzięłabym do ręki, by przeczytać.

Co sprawia, że Twoja książka wyróżnia się spośród innych?

Nie wiem. Naprawdę tego nie wiem. Nie wydaje mi się, żeby „Blog Amandy” był czymś niesamowitym, na co chce się powiedzieć „WOW!”, ja od czasu publikacji nie przebrnęłam przez lekturę w wersji papierowej i chyba mi się to nigdy nie uda. Z pewnością w niewielu książkach można spotkać zapiski z blogu, rozmów na Gadu-Gadu. Moje bohaterki pojawiają się także na wydarzeniach, które naprawdę miały miejsce, i rozmawiają z prawdziwymi ludźmi, z którymi dzisiaj możesz sobie podać rękę. To na pewno jest inne, ale myślę, że recenzje moich czytelniczek są bardziej wiarygodne, bo ja, niestety, nie potrafię w tej kwestii powiedzieć obiektywnie nic więcej – tak jak przyjaciółka Amandy.

Jak się zaczęła Twoja przygoda z pisaniem?

Pamiętam to bardzo dokładnie. Ja i moja siostra nie znosiłyśmy wyjeżdżać od dziadków, bo uwielbiałyśmy spędzać tam czas. Za którymś razem moja mama, której największą miłością jest literatura, żeby odwrócić naszą uwagę, zaproponowała nam napisanie książki. Jako że trwał wówczas boom na Harry’ego Pottera, obie pisałyśmy coś w klimacie magii i czarów. To jest akurat mało istotne, bo ważniejsze jest to, że od tamtego dnia poczułam, że to jest to, co chcę robić w życiu.

Zanim zaczęłam pisać „Blog Amandy”, pisałam coś, co nazywałam książkami, a teraz postrzegam jako moje nieudolne próby udowodnienia sobie, że potrafię pisać. Nie umiałam tam mówić o żadnych uczuciach, emocjach. Kiedy w jednej z nich zaczęłam opisywać rozmowę bohaterki z chłopakiem, który się jej podobał, następnego dnia zamazałam całą stronę. W końcu powiedziałam sobie, że czas to zmienić, czas zacząć pisać o poważnych problemach. A tak naprawdę to wcale nie są to poważne problemy – są to drobnostki, które przeżywa każda z nastolatek. Na poważne problemy przyjdzie czas w mojej drugiej książce.

„Blog Amandy” to Twój debiut książkowy, ale czy kiedykolwiek wcześniej próbowałaś publikować?

Tak, próbowałam, właśnie tę książkę w klimacie Harry’ego Pottera. Motyw był ten sam jak w przypadku „Blogu” – znaleźć czytelników i ułatwić sobie publikację. Skończyło się to fiaskiem, bo nie znosiłam przepisywać czegokolwiek do komputera i przestałam prowadzić blog po opublikowaniu prologu.

Czy planujesz jeszcze wrócić do tego projektu?

Nie, zdecydowanie nie. Na tamtą opowieść miałam za mało pomysłu, zbyt dużo scen naciąganych scen oraz skopiowanych z Harry’ego Pottera. Zresztą, gdybym miała kontynuować każdą moją zapomnianą książkę, nie miałabym czasu na te, którymi chcę się zająć teraz.

O, czym się teraz zajmujesz?

Dosłownie tydzień temu zakończyłam pracę nad nową powieścią – tą o, tak jak mówiłam, poważnych problemach. Czekają mnie teraz tylko przeróbki i zacznę szukać dla niej wydawnictwa. A potem, mam nadzieję, wezmę się za kolejne projekty – bajkę dla dzieci i coś o-nie-problemach, a o życiu szalonych dziewczyn.

Skoro już wspomniałaś o wydawnictwach, do ilu wysyłałaś maszynopis „Bloga Amandy”? Jakie były odpowiedzi? Dlaczego ostatecznie zdecydowałaś się na Radwan?

Do wszystkich, jakie znalazłam – kopiuj, wklej stało się moją nową przyjaciółką. Odpowiedzi zazwyczaj nie było wcale, kilka pozytywnych, ale były to wydawnictwa, które chciały ode mnie od pięciu tysięcy w górę za wydanie książki. A czemu Radwan? Bo nie miałam innej, lepszej opcji, bo uznałam, ze pchanie się do najlepszych wydawnictw w Polsce nie byłoby uczciwe (zresztą, co ja miałabym tam robić z moim niewypracowanym stylem!), no i warunki współpracy z nimi są bardzo korzystne.

Czy w przyszłości zamierzasz dalej publikować w Radwanie?

Nie wiem, co przyniesie mi los. Chciałabym spróbować swoich sił gdzieś indziej, bo nie wierzę, że uda mi się samodzielnie dotrzeć do nieokreślonego grona odbiorców, działając jedynie przez Internet. Ale to się jeszcze okaże.

Od początku planowałaś wydać swoją powieść? A może miało to być jedynie dzieło do szuflady?

Planować to złe słowo. Ja mogłam tylko o tym marzyć i robić wszystko, żeby napisać tę książkę w całości, bo „Blog” był pierwszym moim „dziełem”, które udało mi się napisać od początku do końca. Ale tak, ja zawsze chciałam, żeby to, co piszę, stało się kiedyś prawdziwą książką, z okładką i stopką redakcyjną.

Trudno jest doprowadzić pierwotny tekst do stanu drukowalności?

To wcale nie jest takie łatwe, jak się wydaje. Moja książka przeszła naprawdę wiele przeróbek, a i tak jest pełna niedoskonałości. Kiedy mam w głowie jakąś wizję, nie jestem w stanie jej zmodyfikować. A jestem zdania, że nad stylem człowiek pracuje przez całe życie.

Co w takim razie było Twoją piętą achillesową?

U mnie najczęściej pojawiały się dość nudne opisy: dziewczyna A miała takie włosy, a takie oczy i takie buty, a taką sukienkę, a dziewczyna B i tak dalej... Tak naprawdę nie umiem nazywać błędów, widzę je u innych, ale nie wiem, na czym polega, że tekst wygląda i czyta się „dziwnie”.

A co, tak obiektywnie, myślisz o swoim obecnym stylu?

Obiektywnie – uważam, że mój styl ulega poprawie z każdym dniem oraz każdą napisaną stroną. Druga powieść z pewnością jest napisana o wiele lepiej od pierwszej. Tak jak już powiedziałam, nie udało mi się jeszcze przeczytać książki w wersji papierowej, może właśnie ze względu na ten styl. Wiem jak wyglądał „Blog Amandy” w pierwszej wersji, a jak teraz i, mimo że nie jest to tekst idealny, to na pewno jest zdecydowanie lepszy technicznie od tego, co było na początku.

A jak sobie radzisz ze zdobywaniem informacji o nieznanych realiach?

Szczerze mówiąc, wydaje mi się, że wciąż są tam pewne nieścisłości. Jako że akcja „Bloga Amandy” toczy się w Poznaniu – mieście, w którym w zasadzie byłam tylko przejazdem – miałam trudności z opisywaniem pewnych kwestii i przy każdej okazji siedziałam z nosem przyklejonym do okna zapisując nazwy ulic, mostów, wyobrażając sobie bohaterów książki w konkretnych miejscach. Z resztą nie miałam większych problemów, chociaż opisując zlot fanów i jeden z koncertów, na których mnie nie było, musiałam się nieźle nagimnastykować, by opisać to w miarę wiarygodnie, podobno mi się to nawet udało.

Nie bałaś się umieszczać akcji w Polsce? Teraz młodzież woli czytać o jakichś fantastycznych krainach, np. Londynie, Barcelonie, Nowym Jorku, Paryżu…

Dla mnie to chore. Dlaczego mamy uważać, że coś, co nie jest polskie, jest lepsze? Wstyd mi za ludzi, którzy mówią, że nie czytają książek polskich autorów (bo przecież mamy fantastycznych autorów, chociażby moja ukochana Ewa Nowak z niesamowitymi książkami dla młodzieży), i tych, którzy wstydzą się swojego imienia i nazwiska, nadając sobie jakiś anglojęzyczny pseudonim, bo wydaje im się, że wtedy sprzedadzą więcej książek. Kiedy czytam amerykańskie powieści, zastanawiam się często, czy to możliwe, żeby nastolatkowie, którzy tam mieszkają, byli tak głupi, jak są w tych książkach opisywani. Przecież lepiej powinno nam się zarówno pisać, jak i czytać o czymś, co znamy, o miejscach, w których byliśmy i sytuacjach, z którymi możemy się utożsamiać. Patrioci...

Czym dla Ciebie jest pisanie?

Pisanie jest dla mnie wszystkim. Pracą, pasją, spełnianiem marzeń, samorealizacją, rozwijaniem umiejętności. Nie da się tego ująć słowami.

Czy czytanie pomaga Ci w pracy nad stylem?

Kiedy czytam, staram się nie myśleć o pisaniu, o tym czego mogłabym się nauczyć. Czytanie ma być przyjemnością, odpoczynkiem. Nie wyobrażam sobie, że mogłoby się to przerodzić w naukę czy pracę nad stylem.

W takim razie czy pisania w ogóle można się nauczyć? Może z talentem trzeba się urodzić? Pytam, ponieważ ludzie często się o to kłócą.

Myślę, że każdy ma po części rację. Można wykształcić w sobie umiejętność dobrego pisania technicznie, ale jeśli nie będzie to pewien dar, to twórczość takiego człowieka nigdy nie będzie miała duszy. A wydaje mi się, że dusza jest ważniejsza od techniki.

Czym jest owa „dusza”? Co sprawia, że książka jest dobra?

Nie ma przepisu na dobrą powieść. Oryginalny pomysł na pewno jest ważny, chociaż współcześnie ciężko jest napisać coś, co nie będzie, chociaż minimalnie podobne do czegoś innego. Wszystko zależy od klimatu książek, które lubi się czytać. Jedni będą chcieli czytać o romansach, inni o przemocy, a dla jeszcze innych będzie liczył się piękny i artystyczny styl. Książka będzie dobra wtedy, kiedy ludzie będą chcieli ją czytać. Chociażby byłaby beznadziejna pod wszelkimi technicznymi względami.

Pisanie jest na pewno bardzo czasochłonne. Czy nie przeszkadza Ci czasami w pracy zawodowej, życiu rodzinnym oraz studiach?

Aktualnie nie pracuję, mieszkam bez rodziny – w studenckim mieszkaniu, a moje studia to dość spokojny kierunek, tak że w zasadzie nie ma nic, co mogłoby mnie ograniczać. Jeśli jadę na weekend do domu, to zajmuje mi to siedem godzin, więc czasu na pisanie jest sporo.

Opowiesz nam coś o sposobie, w jaki piszesz? Planujesz sobie wszystko? Zapisujesz najpierw na brudno czy od razu na czysto?

Kiedyś pisałam w zeszytach. Odręcznie, niesamowicie bazgroliłam, kreśliłam, wymazywałam. Teraz teksty piszę w komputerze, więc nie mogę nazwać tego czy to na brudno, czy czysto. Jeśli po pewnym czasie coś mi się nie podoba, to zmieniam słowo czy całe zdania. Nie mam jednej określonej metody na pisanie. Ogólną fabułę wymyślam na początku, a szczegóły pojawiają się w trakcie pisania. Nie da się wszystkiego z góry zaplanować.

A jak długo pracowałaś nad „Blogiem Amandy”?

Nie wiem dokładnie, przyjmuję sobie, że cztery lata, chociaż wydaje mi się, że trochę mniej.

To trochę długo, przynajmniej w porównaniu z innymi autorami, z którymi miałam przyjemność rozmawiać. Czy coś przeszkadzało Ci w tworzeniu?

Ciężko było mi skupiać się ciągle na jednym tekście, nie pisząc niczego innego. Czasem dopadała mnie monotonia, brak pomysłu na kontynuację wątku i, tak jak wspomniałam wcześniej: po pewnym czasie w grę wchodziło pisanie na komputerze, co było moją kulą u nogi. Brak pomysłu powodował przerwę w pisaniu i tworzyło się błędne koło. Nie miałam żadnej metody na radzenie sobie z trudnościami. Tak to już jest w „zawodzie” pisarza, że niczego nie można zaplanować, czasem ma się wenę do pisania, czasem jej brakuje, a wtedy niezbędna jest przerwa.

Przyznaj się, czy wzorowałaś postaci na ludziach, których znasz?

Tak całkowicie to na pewno nie. Ale każda z postaci ma z pewnością cechy znanych mi osób, wypowiada jakieś zdania, które ktoś kiedyś wypowiedział, a ja je zapamiętałam. Moja mama od pierwszych stron zauważyła podobieństwo głównej bohaterki do mnie. Może to kwestia mojego braku subiektywizmu? Ale chyba nie jestem w stanie pisać o rzeczach, które są mi obce, z którymi nie mam styczności i, których osobiście nie doświadczyłam chociaż w maleńkim stopniu.