Podróże małe i duże > Nepal – przewodnik

Dakshinkali – świątynia bogini Kali (Nepal) – przewodnik

Przed wejściem do świątyni-kamienne bramy (Nepal)Po złożeniu krwawej ofiary (Nepal)Wejście do świątyni-śnieżne lwy (Nepal)

Świątynia Dakshinkali, położona 22 km od Katmandu i około kilometra od wioski Pharping, jest jedną z głównych świątyń poświęconych bogini Kali w Nepalu. Kali to hinduska bogini czasu i śmierci, pogromczyni demonów i sił zła, a w oczach ludzi Zachodu najbardziej przerażająca ze wszystkich bogiń hinduistycznych. Jest jedną z czterech głównych postaci Śakti (są to Parwati, Durga, Kali i Uma), żony Śiwy.

W Świątyni dwa razy w tygodniu (we wtorki i soboty) składane są ofiary ze zwierząt ku czci bogini Kali. Najbardziej uroczysty charakter mają obrzędy we wrześniu/październiku (święto ruchome) w czasie dwutygodniowych świąt Dasain, kiedy świątynię Dakshinkali odwiedzają tłumy hinduskich pielgrzymów, a krew płynie wyjątkowo szerokim strumieniem.

UWAGA! Wszystkich, którzy odwiedzali Nepal albo planują w najbliższym czasie się do tego kraju wybrać, serdecznie zapraszamy do współtworzenia tego przewodnika. Można w tej sprawie pisać na adres redakcji redakcja@libertas.pl.

Dojazd i opłata za wstęp

Do Dakshinkali można dojechać lokalnymi autobusami z „dworca autobusowego” przy Ratna Park (mapka połączeń autobusowych w artykule o Katmandu), który obsługuje większość połączeń pomiędzy miejscowościami w Dolinie Katmandu. Czas przejazdu do Dakshinkali to około 2,5 godziny, a cena biletu – 35 rupii. Wstęp na teren kompleksu jest bezpłatny.

W drodze do świątyni Kali - stragan z girlandami kwiatów (Nepal)Stragany z pamiątkami (Nepal)

Droga do świątyni

O ważności tego miejsca świadczy choćby tłum pielgrzymów wsiadających do autobusu w Katmandu z torbami i siatkami, z których wystają gdakające głowy kogutów. Spod ławek wyglądają głowy kóz ze sznurkami uwiązanymi u szyi. Nieliczni trzymają w rękach ukwiecone talerzyki, thali lub niewielkie koszyki wypełnione owocami, kwiatami, słodyczami i innymi drobnymi darami, które zostawią w świątyni.

W drodze do świątyni Kali (Nepal)Sprzedawczynie pamiątek (Nepal)
Kunkum - kolorowe barwniki (Nepal)Droga do świątyni Kali (Nepal)Tu można kupić warzywa (Nepal)Ozdoby godne każdej kobiety (Nepal)Pamiątki jak wszędzie na świecie (Nepal)
Tu można kupić prażoną kukurydzę - przysmak każdego dziecka (Nepal)Przyprawy
Przysmaki kuchni hinduskiej i nepalskiejSą też i sztuczne kwiaty

Z wioski Pharping do sanktuarium prowadzi leśna droga, wzdłuż której miejscowi kupcy na rozstawionych straganach sprzedają żywe zwierzęta, kolorowe girlandy kwiatów, kokosy, różne paciorki, kolorowe barwniki, kunkum, obrazki z hinduskimi bogami i gotowe (komercja) wypełnienie do thali lub koszyczki z darami dla bogini. Jest kilka straganów z żywnością. Słodycze, prażona kukurydza i potrawy, które trudno określić z nazwy. Na schodach prowadzących do świątyni żebracy i lokalni wieśniacy sprzedający na garści porcje surowego ryżu.

Tu można kupić sprzęt do grilaMała pomocnica (Nepal)Jest też coś na słodko (Nepal)Droga do świątyni Kali (Nepal)Sprzedawcy ryżu (Nepal)

Świątynia Dakshinkali

Nepalskie tragarki (Nepal)Kompleks Świątyni Dakshinkali (Nepal)
Obmywanie darów dla Kali w świętych strumykach (Nepal)Przed wejściem do świątyni (Nepal)

Świątynia położona jest w lesie, w skalistej głębokiej dolinie u zbiegu dwóch świętych strumieni. Prowadzą do niej długie kamienne schody. Nie sprawia takiego wrażenia jak budowle sakralne z naszego kręgu kulturowego. Zbudował ją w XVII wieku król Pratap Malla, któremu według legendy przyśniła się bogini Kali i nakazała w tym miejscu postawić kapliczkę. Podstawę świątyni (przypomina naszą wiatę) stanowi niewielki dziedziniec (może tam się zmieścić około 30–40 osób) przykryty zadaszeniem podtrzymywanym przez cztery figury złoconych węży. Dziedziniec otaczają niewysokie ściany, które wraz z podłogą wyłożone są marmurowymi płytkami. Przy wejściu stoją dwie kamienne bramy przypominające torany, na których zawieszono duże Tybetańskie Dzwony Modlitewne (pielgrzymi na dziedziniec wchodzą obok kamiennych bram). Przed wejściem ustawiono mosiężne figury śnieżnych lwów i olbrzymią ilość mosiężnych zniczy, w których płonie tłuszcz ghi.

Bogini Kali

W głębi dziedzińca w czarnym kamieniu wyrzeźbiono relief bogini Kali obudowany rzeźbionym portalem i przykryty niewielkim baldachimem. Figurce Kali towarzyszy mniejszy relief boga Ganesi – syna Śiwy i bogini Parwati.

Bogini nie można zobaczyć, zasłaniają ją girlandy kwiatów, ale na podstawie dostępnej literatury można odtworzyć jej wizerunek. Jest czarną, chudą kobietą, z rozwichrzonymi włosami, otwartymi ustami i wystającym długim językiem (niekiedy z wielkimi kłami). Odziana w tygrysią skórę i naszyjnik z nagich czaszek, które symbolizują pięćdziesiąt liter sanskryckiego alfabetu, każda będąca zaczątkiem wiedzy i mądrości. U jej pasa zwisają ludzkie ręce – podstawowe narzędzie pracy oznaczające działanie karmy i ciężar nagromadzonych czynów. Troje oczu oznaczają przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, a białe zęby – sattwę, świetlistość i lekkość umysłu, zaś zwisający czerwony język – radżas, energię sprawczą wyczerpującą się aż do inercji bezwładu, tamas. Ma cztery ramiona. W lewej ręce trzyma odciętą głowę, oznaczającą pokonanie zła uczynionego przez destrukcyjną siłę ego, w drugiej – naczynie z ogniem duchowym. Ręką prawą czyni gest uśmierzający strach, a w drugiej ręce dzierży khadgę – miecz przecinający więzy zniewolenia. Jedną nogę opiera na leżącej postaci boga Śiwy, nie depcze go jednak, a przywołuje do istnienia i pobudza do życia. Jej okrucieństwo przeciwko złu jest bezgraniczne. Pojawia się najczęściej na polach bitewnych lub na miejscach kremacji, zaś jej gniew wierni uśmierzają ofiarami ze zwierząt i darem ich krwi.

Kompleks Świątyni Dakshinkali (Nepal)Kompleks Świątyni Dakshinkali święty strumień (Nepal)Kompleks Świątyni Dakshinkali (Nepal)
Wejście do świątyni-znicze oliwne ghi (Nepal)Chwila modlitwy lub zadumy (Nepal)Kamienne bramy-torany z Tybetańskimi dzwonami modlitewnymi (Nepal)

Kapliczki z boginiami Matriki

Ołtarz z czarnym reliefem Kali (Nepal)Nisze (kapliczki) z figurami boginek Matriki (Nepal)
Figurki skrapiane krwią zwierząt ofiarnych (Nepal)Prace porządkowe przed kapliczkami (Nepal)

Po lewej stronie od głównego sanktuarium zbudowano nisze (kapliczki), w których umieszczono rzeźby ośmiu hinduskich bogiń (zawsze przedstawione są razem) – Matriki. Nazywane są Ashtamatriki – „osiem matek brahmany” – a zadaniem ich jest walka z demonami, by chronić święte miejsca, miasta i ludzi. Są to: Vaishnavi, Maheshvari, Indrani, Kaumari, Varahi, Chamunda, Narasimhi i Brahmani. Identyfikuje się je jako strażniczki kierunków świata (digpala), miejscowości, miejsc (lokapala) lub ziemi, narodu (kshatrapala). Zaspakajane są ofiarą krwi. Newarscy buddyści kojarzą Matriki z 24 cechami ludzkimi, które mogą nabyć (poznać) odwiedzając trzy miejsca, w których znajduje się osiem figurek bogiń.

Ceremonie składania ofiar

Cała oprawa ceremonii jest niezwykła. W pierwszej kolejności bramin, kapłan (nie bardzo wiadomo jak go nazwać) prowadzący całą uroczystość przygotowuje Boginię do uroczystości. Starannie myje jej postać, ubiera, ozdabia kwiatami i posypuje czerwonym proszkiem. Przy akompaniamencie bijących dzwonów i bębnów odmawia, mantrę ku czci Kali, okadza ją dymem z kadzideł i oczyszcza świętym ogniem. To samo wykonuje z reliefami Ganesi i Bogiń w bocznych kaplicach. Dopiero wtedy wierni mogą podchodzić przed jej oblicze.

Żeby dostać się przed oblicze Kali i złożyć jej swoje dary trzeba ustawić się w długiej kolejce pielgrzymów. Część z nich w świętych strumykach skrapia przyniesione owoce, kwiaty i obmywa zwierzęta – przed ofiarowaniem ich Kali muszą być czyste.

Większość z nich przynosi thali, pozostali pod pachami trzymają drób, nieliczni bogatsi kozy z uwiązanymi na szyjach sznurkami. Miedzy tym dobytkiem biegają radosne dzieci. Może niektóre nie zdają sobie sprawy z czekającego ich „widowiska”.

Pielgrzymi pojedynczo podchodzą do „ołtarza” i ofiarują swoje dary bogini. Złożenie bezkrwawej ofiary ogranicza się do położenia kwiatów, owoców i innych darów przed jej obliczem lub rozbicia owocu kokosa o specjalny mosiężny szpikulec znajdujący się obok ołtarza i skropienia figurki mlekiem. Każdy z wiernych dotyka figurki Kali, a następnie dotyka swego czoła, błogosławiąc się w ten sposób.

Ofiara krwi (prawdopodobnie za dawnych czasów składane były ofiary z ludzi) to szczególna ceremonia. Ofiarodawca podaje koguta (składanymi ofiarami są kozy, koguty, kaczki, owce, a nawet od czasu do czasu bawoły – nie mogą być kastrowane) braminowi, który odgina mu głowę do tyłu eksponując szyję, przykłada nóż, po czym jednym ruchem ręki odcina ją od reszty ciała (według tradycji Wed, zwierzęta zabijane są trzema metodami: jhatka – ścięcie jednym uderzeniem; przebicie serca metalowym kolcem, uduszenie), głowa spada na posadzkę, a tryskającą krew wylewa przed oblicze bogini i Ganesia (kilka kropel spada na ich oblicza). Bramin oddaje ofiarodawcy broczącego krwią ptaka i zajmuje się przyjmowaniem kolejnych ofiar. Ofiarodawca podchodzi do bocznych kaplic, skrapia je resztkami krwi i w skupieniu opuszcza świątynię.

Zadaszenie świątyni (Nepal)Przed ołtarzem Kali (Nepal)Dary dla bogini Kali (Nepal)Po złożeniu krwawej ofiary (Nepal)Po złożeniu krwawej ofiary (Nepal)
Dary dla bogini Kali (Nepal)Dary dla bogini Kali (Nepal)Po złożeniu krwawej ofiary (Nepal)Rzeźnia-oprawianie ofiarnych zwierząt i ptactwa (Nepal)Wrzątek niezbędny do pracy (Nepal)
Przygotowanie kozy do grila (Nepal)W takich warunkach tu się pracuje (Nepal)

Z kozą ceremonia przebiega trochę w inny sposób. Właściciel kozy przekazuje ją pomocnikowi kapłana, który mocno przytrzymuje kozę i podstawia jej łeb pod uderzenie maczety kapłana. Ten jednym uderzeniem ścina jej łeb, który upada na posadzkę. Pozostałe czynności przebiegają jak przy ofierze z koguta. Jedynie, co zrozumiałe, więcej krwi przeznacza się na boginie w bocznych kaplicach. Po tych czynnościach na posadzce tworzą się kałuże, po których brodzą pozostali uczestnicy pielgrzymki.

Cały rytuał jest wykonywany sprawnie i z sumiennością godną kata, tym bardziej, że żadne ze zwierząt nie oczekuje w ciszy i skupieniu na czekającą ich rzeź, a zebrani wierni przed obliczem Kali ze spokojem przyglądają się ceremonii zajęci swoimi modlitwami czy problemami. Zresztą, Hindusi wierzą, że poświęcając zwierzę, odpędzą od siebie złe moce i zapewnią sobie oraz swej rodzinie pomyślność, szczęście, zdrowie i majątek. Widok jest zaiste niecodzienny, krew leje się szerokim strumieniem, a wierni brodząc bosymi stopami we krwi, zbierają krople, które spadły na ziemię do przyniesionych pojemniczków. Porządek jest niemożliwy do utrzymania, pomimo, że co jakiś czas po terenie przechodził kapłan (może sprzątający) i gumowym wężem zmywa krew z podłogi i ścian. Na krótko, bo ilość pielgrzymów jest ogromna. Po krwawej ceremonii wierni poza świątynią zapalają kadzidła, wlewają tłuszcz ghi do palących się mosiężnych zniczy i obsypują kwiatami posążki śnieżnych lwów.

Ceremonie „błogosławieństw”

Jeszcze na zakończenie błogosławieństwo od świętych mężów sadhu, którzy rozstawiają swoje stanowiska wokół świątyni. W większości ubrani w pomarańczowe lub czerwone szaty kaszaja składające się z antarawasaka – szaty spodni i uttarasanghati – szaty wierzchniej. Na szyi zwisają im male ze 108 koralikami z radrakszy. Długie dredy lub siwe długie włosy są spięte w kok. Przystojne, ciemne twarze okalają długie siwe brody i wąsy. Siedzą na matach w pozycji lotosu. Na czole mają namalowane duże czerwone podłużne krople tilaka. Wokół siebie rozkładają pełen asortyment proszków, kunkum, dzwonki modlitewne, świecidełka, miski ryżu, girlandy kwiatów i przybory, których znaczenie prawdopodobnie znają tylko sadhu. Ceremonia jest prosta. Najpierw z długiego motka odwijają trójkolorowe nitki muliny i owijając ją wokół dłoni sporządzają kolorowe bransoletki. Następnie nakładają na szyję girlandę z kwiatów, a na czoło specjalnym pędzelkiem nakładają czerwoną i żółtą kropkę tilakę.

Nakładanie na czoło znaku tilakaPrawie jak Hindus, ale tylko prawie

Uroczystości rodzinne

Przygotowanie koguta do grila (Nepal)Już po wszystkim (Nepal)

Część wiernych, którzy składali ofiarę krwi, udaje się ze zwierzętami pozbawionymi głów do pobliskiej wiaty, w której grupa rzeźników za kilka rupii patroszy, oprawia i ćwiartuje przyniesione zwierzęta i drób. Mężczyźni wkładają do wielkiego kotła z wrzącą wodą kozę czy koguta i po chwili mogą już z łatwością oddzielić pierze czy sierść od skóry. Dodatkowo koziołki są opalane rozżarzonym metalowym prętem, aby dokładnie pozbyć się owłosienia na skórze. Następnie zwierzę jest myte, pozbawiane wnętrzności i dzielone na części. Kawałki mięsa pakowane są w torebki reklamowe, a wierni wracają do domu, gdzie zjedzą świąteczny posiłek.

Nie wszyscy jednak wracają do domów. Wokół świątyni na niewielkich placach rozkładają przenośne grille i ucztują przy nich całymi rodzinami. Jest okazja zjeść „pieczyste” z ofiar poświęconych Kali. Dobiega z nich wesołość, radość, uśmiechy i gwar bawiących się dzieci, a jest ich dużo.

Andrzej Żarczyński

Załóż wątek dotyczący tego tekstu na forum

Nepal – przewodnik:

Katmandu / Kathmandu / काठमाडौ / Kantipur (Nepal) – przewodnik (105 zdjęć)Durbar Square, Katmandu (Nepal) – przewodnik (104 zdjęcia)Stupa Bodnath / Boudhanath / Bauddhanāth / बौद्धनाथ, Katmandu (Nepal) – przewodnik (32 zdjęcia)Swajambhunath / Swayambhunath / स्वयम्भूनाथ स्तुप, Katmandu (Nepal) – przewodnik (52 zdjęcia)Pokhara / पोखरा (Nepal) – przewodnik (69 zdjęć)Bhaktapur / भक्तपुर / Bhadgaon (Nepal) – przewodnik (82 zdjęcia)Patan / पाटन / Lalitpur (Nepal) – przewodnik (84 zdjęcia)Tihar / तिहार – Święto Świateł (Nepal) – przewodnik (48 zdjęć)Dhunche – Thulo Bharkhu – Thulo Syabru (Nepal) – przewodnik (55 zdjęć)Thulo Syabru – Hot Springs – Bamboo – Lama Hotel (Nepal) – przewodnik (22 zdjęcia)Lama Hotel – Ghoda Tabela – Langtang (Nepal) – przewodnik (45 zdjęć)Langtang – Yamphu – Kyanjin Gompa (Nepal) – przewodnik (51 zdjęć)Kyanjin Gompa – Kyanjin Ri – Kyanjin Gompa (Nepal) – przewodnik (43 zdjęcia)Kyanjin Gompa – Langshisha Kharka – Kyanjin Gompa (Nepal) – przewodnik (41 zdjęć)Trekking w Nepalu – najważniejsze informacje – przewodnik (15 zdjęć)Paśupatinath, Katmandu (Nepal) – przewodnik (41 zdjęć)Dakshinkali – świątynia bogini Kali (Nepal) – przewodnik (51 zdjęć)Ceremonie religijne w Indiach i Nepalu – przewodnik (18 zdjęć)Królewski Park Narodowy Chitwan (Nepal) – przewodnik (41 zdjęć)
PodróżeKulturaMuzykaHistoriaFelietonyPaństwo, polityka, społeczeństwoPowieści i opowiadaniaKącik poezjiRecenzjeWielkie żarcieKomiks
PrzewodnikiAlbaniaNepalPolskaRumunia
Oceń zamieszczony obok artykuł.
Minister kazał, więc uprzejmie informujemy, że nasze strony wykorzystują pliki cookies (ciasteczka) i inne dziwne technologie m.in. w celach statystycznych. Jeśli Ci to przeszkadza, możesz je zablokować, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Pliki cookies (ciasteczka) i podobne technologie.