Z okładki audiobooka wydanego przez ”Propagandę” spogląda na słuchacza z pewną wyniosłością, może nawet odrobiną zakamuflowanej kpiny, lektor Leszek Filipowicz. Czy tak właśnie wyobrażamy sobie inteligenta? Rozpinany, dość elegancki sweter. Biała koszula. Ciemny krawat. Okulary. Na kolanach pies. W okularach. Wstęp do swoistego humoru? Przekazywanego słuchaczowi w poważnym stylu profesora semiologii, który w pisanych tekstach o współczesności przełomu lat 80. i 90. puszcza do słuchacza oko. Umberto Eco - intelektualista, pracownik naukowy, wykładowca, felietonista, powieściopisarz, językoznawca, analityk znaczeń wyrazów i wyrażeń być może wygodnie rozparty w domowym fotelu, w swoim gabinecie, obmyślał przy papierosie i espresso owe króciutkie felietony. Może były to tylko dopełnienia opowieści, którymi bawił swoich studentów, synów, przyjaciół. Opowieści, dla których podstawą były z kolei jego podróże, obserwacje z ulicy, biblioteki, pociągu, urzędu, samolotu. Może pomysłem do napisania dwóch czy trzech stronic było jedno słowo usłyszane w kawiarni, artykuł przeczytany w porannej gazecie, rozmowa na ulicy? Czasami tak jest, że intelektualista, pozornie nie zwracając uwagi na toczące się wokół niego życie, dostrzeże jakiś bodziec, powiedzmy, że podpowiedź, do stworzenia felietonu. Różnie to z nimi przecież bywa. Tymi inteligentami, intelektualistami, pisarzami. „Normalny” człowiek z trudem to pojmuje. A jak o tym pisze sam Eco? Proszę bardzo: Nigdy nie zapomnę pierwszego spotkania z wielkim człowiekiem, jakim był Erving Goffman. Podziwiałem go i kochałem za geniusz i głębię spojrzenia pozwalającą mu gromadzić i opisywać najbardziej nikłe odcienie zachowań społecznych, za umiejętność wyłuskiwania najmniej widocznych cech, które uchodziły uwadze innych. Siedzieliśmy przy stoliku przed kawiarnią i po chwili, patrząc na ulicę, Goffman powiedział: «Wiesz, wydaje mi się, że w miastach jest już za dużo samochodów». Być może nigdy nie przyszło to do głowy, gdyż zastanawiał się nad znacznie ważniejszymi rzeczami; nagle doznał olśnienia i miał umysł na tyle świeży, że je wyjawił. Zejdź, zatem czasami na ziemię, Szanowna Inteligencjo! Nie róbcie z siebie snobistycznych głupców, Drodzy Intelektualiści! Ta poważna „fotelowa” mina niech rozjaśni się żartem i kpiną z profanów raczej, niż ma być dla profanów powodem do kpin z głębi inteligenckiego spojrzenia.

Pisząc Zapiski na pudełku od zapałek miał Umberto Eco około 60 lat. Był już uznanym naukowcem, a co najważniejsze powieściopisarzem. Czy miał prawo tak opisywać rzeczywistość? Tak z sarkazmem, poniekąd wyniośle, tak boleśnie wytykać głupotę? Tak bardzo ironicznie traktować ulicę? Ba! Całe to życie poza uniwersytetem, własną biblioteką? Tak się wadzić, tak bawić? Chociażby, co zrobił Eco ze mną, umysłowym prostaczkiem, który pisząc parę słów o jego felietonach, boi się zastosować dwukropek, tracąc resztki zaufania do swoich i tak miernych umiejętności: Pisarz pisze dla innych pisarzy, nie-pisarz pisze dla sąsiada z klatki schodowej albo dla kierownika miejscowego urzędu pocztowego i boi się (często niepotrzebnie), że jego czytelnicy nie zrozumieją lub nie wybaczą mu takiej śmiałości. Wielokropek jest dla niego przepustką; chce zrobić rewolucję, ale z pozwoleniem policyjnym w kieszeni”. Cóż, Umberto Eco, intelektualny policmajster, właśnie zabrał mi to pozwolenie.

Około 60-letni pisarz. Jak sobie poradził z zapewne przepalonym włoskimi papierosami głosem 60-letniego intelektualisty lektor Leszek Filipowicz? Wcale sobie nie poradził. A raczej nie wziął w ogóle tego pod uwagę. Skupił się wyłącznie na interpretacji, co uważam za słuszne. To ta kpina, sarkazm, ironia, którymi wypełnione są felietony, stanowią o ich sile. Leszek Filipowicz świetnie je odkrył przed słuchaczem. Dodał do tego nieśpieszny głos, z podkreśleniem odpowiednich słów, zwrotów, wyrażeń, zdań. W fantastyczny sposób potrafi w tym celu przeciągnąć samogłoski w słowie, mówiąc na przykład „wrooogiem”, lub inne zakończyć z naciskiem bądź w odpowiednim momencie przyspieszyć. Potrafi, czytając tekst, co zdarza się niezwykle rzadko lektorom, uśmiechać się. Ten uśmiech, który prawie słuchacz widzi, udziela się i słuchacz także uśmiecha się mimowolnie. Jednym słowem pełna zabawa!