Zarówno jego pionierskie prace wynalazcze, jak i twórczość literacka nie były docenione za jego życia. Jedną z głównych tego przyczyn był brak środków finansowych na ich urzeczywistnienie. Cros zmarł przedwcześnie, w nędzy i zapomnieniu w wieku 46 lat. Jego twórczość poetycka była wysoko ceniona przez zaprzyjaźnionych z nim „poetów wyklętych”: Paula Verlaine'a i Arthura Rimbauda, ale dla świata literackiego odkryta została dopiero przez surrealistów.

W Polsce do dzisiaj znana jest z dwóch zaledwie wierszy przełożonych przez Stefana Napierskiego w jego antologii „Od Baudelaire'a do nadrealistów” (1933) i dostępna tylko w wersji elektronicznej na stronach:

„Ogród Patenery” (http://wiersze.wikia.com/wiki/Charles_Cros) i „Wolne lektury” (http://wolnelektury.pl/katalog/gatunek/wiersz/autor/charles-cros/).

Moje przekłady ukazują się po raz pierwszy.

Ryszard Mierzejewski

Swoje wiersze można przesyłać na adres redakcji:

Romanca Filipowi Burty Poranek niebieski Pogodzony, aby gasły gwiazdy. W odległej przestrzeni Mgła rozwiesiła swe zasłony. To jest czas, gdy podążają Tam, gdzie grzmią wodospady, I wkoło ze sobą tańczą Na łące, Driady. Poranek zgryźliwy, Na zewnątrz różem emanuje, Ale w mym sercu lękliwy Smutek i znużenie panuje. Ponieważ jestem czasem W jego ramionach, o tej porze, Biegnę teraz tym lasem. Samotny płaczę w pokorze. Dzień wita nas, Mgła się rozdziera, Tymczasem las Przez purpurę i złoto spoziera. Ale mimo ośmieszania I skrępowania tym, co bolesne, Słyszę wciąż ćwierkania Ptaków radosne.tłum. Ryszard Mierzejewski

CZTERY PORY ROKU Wiosna Wiosną, to jest w nagim lesie, Kiedy pewnego dnia spotkaliśmy się. Pąki zielonym oparem wyrastały. Miłości sekrety się odkrywały. Urokami bzu, urokami konwalii Marzyciele frywolnie nas czarowali. Pod kwiatami glicynii i szczodrzeńca, Sami we dwoje, co mówisz do oblubieńca? Nic nie mówiliśmy, rezedo, nie wypada. Bez twego zapachu, który nam pomaga. tłum. Ryszard Mierzejewski

Lato Lato w liliach i różach Zazdrośnie o ich barwach i pozach, Noc, zapachem lip odurzeni zasypiamy wyciszeni. Zapach jego ciała, z mchu się unoszący jest bardziej subtelny i upajający. Wracając, wśród zbóż polnymi ścieżkami, Byliśmy oboje bardzo podekscytowani. Jak zboże, które wiatr lekko wygina, Ona na moim ramieniu się ugina.tłum. Ryszard Mierzejewski

Jesień Jesień stłumiła wrzawę Nasze pocałunki namiętne. Suche liście do wody opadają, Szalone pukle na jej oczach się układają. Tutaj brzoskwinie oraz winogrona, Mniej ukochane od jej policzków i łona. Czy moje wieczory są smutne i czerwone, Kiedy jej usta dąsają się poruszone? Wino, które prasa wolno tłoczy, Mniej jest zdradliwe, niż jej czarne oczy.tłum. Ryszard Mierzejewski

Zima To jest zima. Węgiel ziemi. Płomień w mym samotnym pokoju się mieni. Śnieg pada na dachy łagodne. Biały! Och, jej piękne piersi białe i chłodne! A cienie kominów są tak rzucone Jak jej warkocze rozplecione. Na balu każdy skory do ugrzecznienia Rzuca szydercze słowa do zapomnienia. Woda, która śpiewa jest jak lodem schłodzenie, Miłością, która ci zastępuje znudzenie!tłum. Ryszard Mierzejewski

Akwarela Henrykowi Cros Na skraju drogi, przy krzaku dzikiej róży, Wciąż wyglądałeś pięknego mężczyzny, Który właśnie wyszedł, ona sama została, Szesnastoletnia, różowa, różową suknię ubrała. A inny znów stoi, dziarski. Jego dumne źrenice Zuchwałymi marzeniami świecą jak błyskawice... Diana, światowa dziewczyna, wyniosłe pozy, Jędrne ciało, białe policzki, czarne włosy. Podczas gdy jej przyjaciel, blondyn rozmarzony, Słucha głosów przez wiatr przynoszonych, Głuche dźwięki dobiegają, w oddali trąbka gra. Diana się odezwała: „Różyczka tak sobie gra. Kiedy on wychodzi, wszystko we mnie blednie, Jego ostatnie spojrzenie nie było tylko dla mnie.”tłum. Ryszard Mierzejewski

Sonet wspomnienia Dla Pani N. Chciałbym, przywołując różne wspomnienia, Naśladować koncert Pani mistycznego piękna. Widzę, jak podczas złotego wieczoru, owady tańczą walca, A niebieska ważka skrzydełkiem o zielone trzciny trąca. Widzę, marzącą o wierszu, zaprzyjaźnioną brunetkę, Tę, która tworzyła słodkie pieśni o pieśniach, Widzę te oczy, które na woskowych obrazach, Są, od czasów Kleopatry, wciąż szeroko otwarte. Ale obfity zarys ramienia o barwie słoniowej kości, Dwa zaokrąglone bliźniacze skarby w piersi, Kontrastują z wyglądem eterycznym, kruchym, A uchwycone piękno dawnej świetności, Wypływa z wciąż żywej młodości Tej, wobec której kantyk czy obraz są niczym.tłum. Ryszard Mierzejewski

Młody mężczyzna Och! Spokojnie przy mnie się połóż I śpij przez godziny się niekończące. Kochankiem twym jestem, no cóż. Mimo twe gesty temu przeczące. Kłamiesz za dużo. Każda kobieta kłamie. Zabawiając się i uciekając w ironię, Zimnym roztargnieniem jest to czarowanie. A ja, całuję twe błogosławione dłonie. Nic nie widzę. Idę w nocnej zamieci Przez cichy cmentarz, nad którym świeci Księżyc na brunatnej ziemi. Mój rewolwer z sześcioma nabojami Położy mnie pod zielonymi darniami, A ja zapomnę twe oczy i księżyc, co lśni.tłum. Ryszard Mierzejewski

Do kobiet Utońcie w jasnym spojrzeniu, bezcieleśnie, Cierpieniami. Nie mówcie nic źle, nie mówcie nic dobrze, Bądźcie kwiatami. Bądźcie kwiatami: w tych czasach, do furii doprowadzane, zadymiane przez węgle, Bądźcie różami i liliami. A potem, bądźcie kochane, kochane! To jest tak dobre!... Jest kwiat, jest kobieta, Jest las, w którym można biegać, Jest staw, w którym można umierać. Zatem, kiedy jest to pochwała lub nagana? Jutrzenka się rodzi i przychodzi śmierć. Co źle lub dobrze przyszło mi zrobić? Jestem unoszony przez podmuchy burzy, Śmiejący się, płaczący, ale nigdy mądry. Ci, którzy są w pogardzie do miłości Nie chcą prawdy, nie chcą prawdy wiedzieć, Gdyż słońce codziennie świeci; Śmierć, śmierć Przychodzi szybko, a szlak wędrówki krótki. Jakże cierpisz, mój kraju, O, Francjo świetlana, słodka, Cały naród w zdumieniu Nie rozumie twego cierpienia.tłum. Ryszard Mierzejewski

Kobiety są kwiatami Są takie chwile, kiedy kobiety są kwiatami, Nie zważając na ich świeże płatki i korony... Motylem jestem, który przenika jak szalony Rzeczy i umieram obsypany pocałunkami. Ale niekiedy spotykam się ze złymi wieściami Całowałem cię w dziób, ptaku błękitny, Odleciałeś, a ja słucham pożegnalnej mowy, Pod twoimi, Muzo, uroczymi spojrzeniami. Ja płacę moją prawdziwą krwią, płacę I nie odbiorę tego nigdy, wiem, że to pieniądze, Pozwól, że umrę, stojąc pod murem na baczność. Gdy przekroczę wszystko, linię powodzi, ognia, Nie będzie mnie żałować żadna czarująca kobieta, Ani przeszłość, ani teraźniejszość, ani przyszłość!tłum. Ryszard Mierzejewski

Na polanie Dla Adolfa Willette'a Dla większej zwinności i aby pojedynek był lojalny, Sekundanci orzekli, że Panie będą walczyć nagie. Przyczyny walki pozostają wciąż niewiadome. Obie powiedziały: „Powód całkiem indywidualny”. Blondynka o ciele białym i obfitym, bardzo zmysłowa; Zaczerwienionych krwią piersiach i mięsistych wargach. Brunetka o bursztynowym ciele i subtelnych kształtach; Ciemnoniebieskich włosach, jak cień z wyglądu surowa. Ten żywopłot, na którym leży koszulka i sukienka, To ciało, które z kolei przysuwa się i cofa, Te piersi z furią podnoszące sutki, Ten szczęk stali, te syczące pieszczoty, To wszystko bawi młodzieńca, jego wzrok słodki, Którym pali i patrząc uśmierca swe metresy.tłum. Ryszard Mierzejewski

Mimo wszystko Czuję przyjemny zapach krów na łące, Inwentarz, żniwa, naprawdę iskrzące bogactwo Na równinie bez końca, bez końca, gdzie skrzydło Swoje ma sroka w czarnych liniach na złotym niebie. A potem, przyjeżdżać, wszystko jest piękne, jak sądzę, Dziewczyna, która nie wie, czego sama chce, Ale wie, kto jest najprzystojniejszy w tym sezonie I czyje jasne oczy są najbardziej namiętne. Mimo wszystko, mimo pracy, zapachu gospodarstw, służących, Daleko od morza, daleko od pól i daleko od miast dymiących Pragnę mieć, pragnę, również swe włosy mocne, Zapomnieć absurdalny wygląd, absurdalny, który hańbą okryto, A w końcu, w końcu pragnę utopić się w tobie, kobieto, I umrzeć jak przestępca, na zawsze, na zawsze!tłum. Ryszard Mierzejewski

Wełniana sukienka Wełniana sukienka w słoniowej kości kolorze Okalająca biust, a także koronki, które Ozdabiają jasną cerę i linie czyste, Żart, w który każdy sceptyk uwierzyć może. Och! Nie będę się grzebał w historii, Aby znaleźć typów ciemnych, Czy też stworzeń uroczych Jak wy, potem chwałą okryci. Kleopatra, Helena i Laura. To dowodzi, Że odwieczna nawałnica wciąż się tli W jasnym oglądzie, fatalnym, czarującym. Śmiejecie się, szydzicie z moich rymów; Wierzycie, że popełniłem wiele złych czynów! Jestem więźniem, w wasze ręce się oddającym.tłum. Ryszard Mierzejewski

Testament Kiedy moja jasna dusza gaśnie Niczym lampa bez nafty, Kiedy mój umysł, istota, płowieje Niczym łachman dziwaczny, Kiedy ja pleśnieję, diament twardy, Cały, bez skazy i bruzd, jakie czyni ospa, Kiedy chore zwierzę bezsilnie charczy, To jest moja przekonująca mowa, I kiedy umieram, w kącie, odurzony, To mój kraj jest bardzo oddalony, Oddalony od Francji i od mojej ziemi. Nie obawiaj się, nikomu klątwy Nie rzucę. Ponieważ poranny Raj się otworzy i mnie uspokoi.tłum. Ryszard Mierzejewski