Był lekarzem, kabareciarzem, hazardzistą, hulaką, naukowcem, demoralizatorem, tłumaczem, poetą... W liście zajęć, którymi się parał, można by zrobić niejeden błąd ortograficzny! Zostawił po sobie tłumaczenia Kartezjusza i Balzaca, ale także całkiem niezły zbiór anegdot, których jest bohaterem. W jednej z nich został jako pediatra wezwany do chorego niemowlęcia. Po zbadaniu dziecka, postawił diagnozę: zatrucie nieświeżą rybą! Zdziwiona matka odrzekła: „Panie doktorze! Rybą?! Niemowlę?”. Nasz doktor-kabareciarz zamyślił się, po czym orzekł: „Ma pani rację. Trzeba wezwać lekarza.” Jak widać potrafił harmonijnie łączyć wykonywane zajęcia, nawet jeśli na pierwszy rzut oka nie było to łatwe.

Tadeusz Żeleński, młodszy kuzyn Kazimierza Tetmajera, urodził się 21 grudnia 1874 roku w Warszawie. W 1893 r. rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale już na drugim roku przerwał na sześć miesięcy naukę, aby poświęcić się innemu interesującemu zajęciu – hazardowi! Drugi raz przerwał naukę w 1898 r., by bawić się w towarzystwie innego legendarnego skandalisty – Stanisława Przybyszewskiego oraz jego żony, Norweżki Dagny Juel, w której Tadeusz Żeleński się podkochiwał. Gdy Dagny rzuciła Przybyszewskiego i wyjechała z jakimś kochankiem, Tadeusz przeżył załamanie, ale potem zebrał się do kupy, wrócił na studia, pozdawał zaległe egzaminy i wyjechał na stypendium do Paryża, gdzie wałęsał się po Montmartrze i czytał Balzaca, a od czasu do czasu, w przerwach między wieczorami kabaretowymi, nawet trochę się uczył.

Po powrocie zajął się pracą badawczą, a swoje prace publikował w „Przeglądzie Lekarskim”. Jesienią roku 1905 powstał kabaret Zielony Balonik, którego wkrótce Tadeusz Boy Żeleński stał się jedną z głównych postaci.

O BARDZO NIEGRZECZNEJ LITERATURZE POLSKIEJ I JEJ STRAPIONEJ CIOTCE I Pełna gracji, zacna, słodka, Żyła sobie stara ciotka. Bez zbytków, lecz i bez braku Miała swój domek na Szlaku. Oprócz cnót rozlicznych wieńca Hodowała też siostrzeńca. Brzydki chłopiec, z krzywą buzią, Zwał się - dajmy na to - Józio. Ciotka była panną czystą, A Józio był modernistą. (Modernista - znaczy chłopak, Co wszystko robi na opak; Każdego się głupstwa czepi, A zawsze chce wiedzieć lepiej.) Z tym smarkaczem ciotka stara Miała strapień co niemiara. Zawsze jej czymś umiał dopiec, Taki już był brzydki chłopiec. Próżno ciotka mu wymienia Albo Lucka, albo Henia, Co ich przykład wszystkim świeci, Jako grzecznych, dobrych dzieci; On rozeprze się wygodnie, Obie ręce włoży w spodnie, Śmieje się i kiwa głową, Jakby mówił: "Gadaj zdrowo!" II To rzecz nie do uwierzenia, Co on ma za przywidzenia! Czasem coś bez sensu maże I mówi, że to witraże. To znów wieczór biega nago I rozbija wszystkich lagą. Ciotka krzyczy: "Joseph! arrete!" A on: "Ciociu, to kabaret!" Wszystkie meble w domu psuje: Mówi, że sztukę stosuje. Wszędzie wlezie, wszędzie dotrze, Deprawuje dzieci młodsze. To rzecz w Polsce niesłychana: Nie chcą wierzyć już w bociana! Kiedyś wpada mała Hanka: "Ciociu, jestem rotomanka" - "Któż cię tak nauczył?!" - "Józio" - Mówi z rozpaloną buzią. "A ja - sepleni Ludwiczka - Jestem święta pla-samiczka". Chociaż zwykle dobra, słodka, Zawyła ze zgrozy ciotka: Raziła ją na kształt gromu Taka hańba w polskim domu! III Czasem dobra ciotka woła: "Usiądźcie, dzieci, dokoła, Powiem wam o dawnych dziejach, O hetmanach, kaznodziejach, Potem każde z was wymieni, Którego najwyżej ceni". A Józio ze śmiechu kona I krzyczy: "Ciociu! Kambrona!" IV Czasem, a najwięcej w poście, Przychodzą do ciotki goście. "Józiu, przywitaj się z panem! Co ty tam za parawanem?! Wyłaź stamtąd, puść Haneczkę I powiedz gościom bajeczkę". Wylazł Józio, głową kiwa I w te słowa się odzywa: "Bajeczka pana Jachowicza. Staś na sukni zrobił plamę, Oblał bowiem ponczem mamę; A widząc ją w srogim gniewie, Jak przepraszać, sam już nie wie. 'Plama głupstwo - mama doda - Ale ponczu, ponczu szkoda!'" Skończył Józio, gość się śmieje, A ciotkę wnet krew zaleje: Biedaczka dostała mdłości I ze wstydu, i ze złości. Tak ten niegodziwy chłopiec Zawsze ciotce umiał dopiec. V Tak się trapi dobra ciotka, Pełna gracji, zacna, słodka, Lecz największą ma subiekcję, Gdy rozpocznie z Józiem lekcję. Dojdżże ładu z taką głową: Zawsze ma ostatnie słowo! Ciotka prawi o Trzech psalmach, Józio o "tańczących palmach"; Ciotka mu o apostołach, On jej o spermatozoach; Ciotka uczy, kto był Gallus, On poprawia: "Ciociu, Phallus!" Ciotka znów z innego wątku Baje o świata początku, Józio się ząb za ząb kłóci, Że świat cały powstał z CHUCI. (Mruknie ciotka w pasji szewskiej: "Wciąż ten łajdak Przybyszewski!"). Ciotka znów o ideałach - Józio: "Ciociu, co to wałach?" Taką ciotka ma subiekcję, Gdy rozpocznie z Józiem lekcję. VI Kiedy wieczór już zapada, Ciotka do snu się układa: "Józiu! Zostaw ten rozporek I chodź odmówić paciorek. Niech Józio przy łóżku klęknie I powtarza głośno, pięknie: "Boziu, usłysz głos chłopczyny, Odpuść synów naszych winy! Polska cię na pomoc woła! Niech tradycji i Kościoła Pozostanie sługą wierną! Erotyzmem ni moderną Niech się naród ten nie spodli!" Teraz Józio się pomodli Za mamusię, za tatusia, Potem grzecznie się wysiusia I spokojnie, cicho zaśnie". Brzydki chłopak mruknął: "Właśnie!"Tadeusz Boy Żeleński

WIERSZ INAUGURACYJNY NA OTWARCIE PIĄTEGO SEZONU "ZIELONEGO BALONIKA" Już się piąta zima znaczy, Jak w tych starych murów cieniu Walczym, z odwagą rozpaczy, Przeciw mózgów rozmiękczeniu... Walczym mężnie, lecz bez wiary, Przeciw tej krakowskiej hydrze, Patrząc, rychłoli ofiary I z naszego grona wydrze. Przeżyliśmy tu, w tej sali, Pięć lat naszych młodych rojeń; Tutaj życieśmy czerpali Z tak zwanej czary upojeń. Weszliśmy w te ciche bramy W naszych lat młodzieńczych wiośnie, Niewinni jak dziecię Mamy, Gdy pierś jej tuli radośnie. Weszliśmy pełni zapału, Że zmienimy świata kolej, Że stworzymy, choć pomału, Polskę, co ma we łbie olej... Nie broniąc się przed męczeństwem, Nieśliśmy siły najlepsze; W pogoni za człowieczeństwem Bywaliśmy jako wieprze... By zdobyć pogląd niezłomny Na cnotę i na występek, W grzechów kałuży ogromnej Nurzaliśmy się po pępek. Dzisiaj, gdy pierwsza siwizna Bieli naszą skroń znużoną, Patrzymy, zali Ojczyzna Przyjęła ofiarę oną?... Czy który z nas, choć w mogile (łezka), Tej pociechy kiedy zazna, By nas naród wspomniał mile, Niby król swojego błazna?... Lecz dalej! Co bądź nas spotka, Co bądź przypadnie nam w zysku: Czy trudów nagroda słodka, Czy tylko sińce na pysku. Czyli pierzchną mroków cienie, Czy się los zawistny uprze, By następne pokolenie Było w Polsce jeszcze głupsze. Czyli czeka nas podzięka, Czy też obrzucą nas błotem, Niech płynie nowa piosenka, Niech się pluska w winie złotem. Niechaj śwista, niechaj warczy Niby bąk podcięty batem: Zanim przyjdzie uwiąd starczy, Jeszcze się pobawmy światem! A kiedyś przyszłość odpowi, Gdy nowych dni wejdą brzaski, Kto lepiej służył krajowi: Luto-czy też Siero-sławski!Tadeusz Boy Żeleński

WINOGRONA obym nie musiała gryźć cierpkiego owocu tęsknoty co łaskocze kwaśnym uśmiechem żeby się nie kurczyły nie zatrzaskiwały nie odwracały do języka nie nikły niech zalśnią skrągleją winogronami się wturlają i otoczone różowym światłem wnętrza twoich policzków w jego cieple wyrosną Marta Grudnik

* * * Temu, który rozgrzewa nawet na odległość cząstki ciebie gromadzą się pod zlepionymi powiekami wyobraźnia kreśli zarys kształtu sny są perfekcyjne tylko pobudki dotkliwe bo rozumiem już że cisza to czekanie wiesz przecież że gdy zostaję sama z porankami na karku łyżeczka w herbacie jest jedynym ciepłem na jakie mnie stać (...) mogę tylko pleść wersy drżeć w zimnym świetle lub żarzyć się w tęsknocie Oliwia Betcher

* * * Ta dziewczyna z Reszla nadal tam mieszka choć spalona na stosie gra sąsiadom na nosie ta zza grobu śmieszka Jerzy Lengauer

DRIADA Drzewa szumią w gęstym lesie, chłopak wiązkę chrustu niesie. W domu dzieci go czekają, razem z żoną wyglądają. Jeszcze wzgórek, jeszcze rzeka, w domu go już obiad czeka. Serce bardzo się raduje. Nagle chłopak krok wstrzymuje. Jakiś szelest, cień ulotny... Nagle poczuł się samotny, gęstym lasem otoczony, znowu dalej mu do żony. Nagle lica mu pobladły, złe przeczucia go dopadły. "Czyś ty człowiek? Czyś ty zwierze?" Chłopak swą siekierkę bierze. To dziewczyna, piękna, młoda. Co za kształt! co za uroda! Zwiewna szata ją okrywa, lecz jej wdzięków nie zakrywa. Stoi chłopak oniemiały, jakby rzucił kto nań czary. Teraz widzi swój błąd srogi. Ręce, biodra i jej nogi zielonkawe, "Nie, nie biada! Pani lasu, tyś jest driada! W ciemnym lesie chybam zbłądził, że znam drogę, ja żem sądził." Driada nic nie odpowiada, tylko na łuk strzałę wkłada. Głos cięciwy, strzała leci... Nie zobaczy chłopak dzieci. Ani żony, ani chaty. Pada martwy między kwiaty. Drzewa szumią w gęstym lesie. Chłopak chrustu już nie niesie. Andrzej Dembończyk

* * * Zielone Świątki - tatarakiem i brzeziną umajone chaty Teresa Grzywacz

WIOSENNY CZAR Zaczarowała mnie wiosna jak zielona trawa urosła. Na drzewie rozkwitły pąki, bociany przyleciały na łąki. Zające skakały w ogrodzie, kaczeńce kwitły na wodzie. Gosposie uprawiały zagonki, w lesie śpiewały skowronki. Zaświeciły słońca promyki, puścił lód i płynęły strumyki. Przyroda obudziła się ze snu, pojawił się pierwszy kwiat bzu. Wiosna zaczarowana kraina, młode pędy wypuściła bylina. Krokusy, pierwiosnki, dzwonki i astry przepełniły rabaty i łąki. Loty godowe wykonała czajka. Magia wiosenna jest jak bajka. Co roku urzeka świat zieleni, gdy zima w wiosnę się zamieni. Halina Herbszt

SZEPTEM podejdź bliżej żebyś mogła to powiedzieć żebyśmy mogli dotknąć podejdź gdy nad nami zapłoną oriony niedźwiedzie początek i koniec grzechy same się powiedzą więc ich nie mów ręce same znajdą drogę niebo naszych dotknie głów kiedy powiem podejdź bliżej rozpędź ciałem złe powietrze niebo ciasno nas otuli jeszcze bliżej żebyś mogła nawet szeptem do nas mówić Witold Wieszczek