Podróże małe i duże

Księży Młyn (Łódź)

Księży MłynKsięży Młyn

Nie mamy w Łodzi morza, nie mamy też gór ani zamków, a mimo tych braków Łódź jest miastem godnym polecenia, wartym zwiedzenia, poznania.

Chciałabym Was zabrać do miejsca wyjątkowego i niepowtarzalnego, tajemniczego i niezwykle klimatycznego. Miejsca, po którym spacerując wśród ceglastych budynków przenosimy się w czasie, do XIX-wiecznej Łodzi. Otacza nas charakterystyczna dla przemysłowego miasta architektura. Jesteśmy w miejscu, w którym najprężniej rozwijał się przemysł łódzki, w którym można poczuć potęgę dawnej Łodzi. Zapraszam na Księży Młyn - najbardziej wartościowy zespół zabytków miasta.

Pałac ScheibleraPark Źródliska
Park ŹródliskaPałac Herbsta

Księży Młyn jest fabryczno-mieszkaniową dzielnicą Łodzi, stworzoną przez Grohmanów i Scheiblerów. Rozciąga się pomiędzy ulicami: Piłsudskiego, Przędzalnianą, Tymienieckiego oraz Kilińskiego.

Łódzka Specjalna Strefa EkonomŁódzka Specjalna Strefa Ekonom

Swoją nazwę zawdzięcza młynowi, który w XV wieku pojawił się przy rzece Jasień, dodającej dodatkowego uroku okolicy. Jego pierwotną funkcją było wspomaganie mielenia zboża. W XIX wieku, kiedy to okoliczne tereny przeznaczono na cele przemysłowe, zmienił zastosowanie i posłużył jako źródło napędzania przędzalni i bielników.

Wycieczkę rozpoczynamy od znajdującej się przy ulicy Tymienieckiego 30 odremontowanej straży pożarnej. Budynek wybudowano w 1891 roku z inicjatywy twórcy łódzkiego imperium przemysłowego, Karola Scheiblera. Szybko stał się najlepiej wyposażoną strażą fabryczną w Królestwie Polskim. Kształt straży przypomina budowlę obronną. Z obu stron znajdują się wozownie, każda z pięcioma bramami wjazdowymi. W głębi posesji znajdowały się stajnie dla koni oraz domy mieszkalne dla strażaków. Dziś w budynku mieszczą się biura. Uwagę przykuwa znajdująca się przed dawną strażnicą żeliwna maszyna parowa.

Po drugiej stronie ulicy znajdują się lofty, czyli mieszkania urządzone w dawnej, XIX-wiecznej fabryce Scheiblera. Fabryka ta była jedną z największych europejskich tkalni powstałych w XIX wieku. Ten przemysłowy obiekt liczył cztery kondygnacje i aż 200 metrów długości!

Podziwiając ogromny, odnowiony i pokryty czerwoną cegłą budynek kierujemy się w stronę ulicy Przędzalnianej. Zanim jednak do niej dojdziemy skręcamy w lewo, w uliczkę Księży Młyn. Tu, wśród drzew, w alejce pomiędzy dziewiętnastowiecznymi famułami - domami dawnych robotników pobliskich fabryk – przysiadamy na chwilkę. W ciszy i spokoju możemy podziwiać te charakterystyczne i dobrze zachowane urokliwe łódzkie domki.

Księży MłynKsięży MłynKsięży Młyn
Pałac HerbstaKsięży MłynPark Źródliska
Pałac HerbstaKsięży MłynKsięży MłynKsięży MłynPałac HerbstaPałac HerbstaPałac HerbstaPark Źródliska
Park ŹródliskaPark ŹródliskaPark ŹródliskaWilla GrohmanaBeczki GrohmanaPałac ScheibleraKsięży MłynPałac Herbsta

Jednakże chodźmy dalej. Na rogu ulicy Tymienieckiego i Przędzalnianej stoi wybudowany w latach 70. XIX wieku Pałac Herbsta. Rezydencja ta ufundowana została przez „króla bawełny” – Karola Scheiblera. Była prezentem ślubnym dla córki Matyldy oraz Edwarda Herbsta, jej męża i zarazem dyrektora fabryki Scheiblera. W Pałacu, spacerując między innymi po salonie lustrzanym, salonie wschodnim, sali balowej, salonie myśliwskim czy gabinecie pana domu obejrzeć można unikatową ekspozycję zrekonstruowaną na podstawie wspomnień osób, które niegdyś tam bywały oraz fotografii i innych domów fabrykanckich. Wnętrza bowiem nie są oryginalnym wyposażeniem pałacu. W większości stanowią kolekcję Działu Rzemiosła Artystycznego. Niestety, obecnie pałacu nie można zwiedzać ze względu na prace remontowe. Kolejne wizyty będą możliwe dopiero wiosną 2013 roku. Jednakże cały czas dostępny dla zwiedzających jest ogród, kuszący swą zielenią i niesamowitym ładem, porządkiem oraz geometrycznością.

Zwiedzić można również odznaczającą się stylem renesansu włoskiego willę Ludwika Grohmana, znajdującą się przy ulicy Tylnej 9/11. Jego ojciec – Traugott - zbudował tu przędzalnię bawełny, którą przejął Ludwik. W jej okolicy, w 1881 roku, zbudował rezydencję z dziedzińcem i ogrodem (dzisiejszy Park im. J. Kilińskiego). W latach 90. XIX wieku została rozbudowana i podzielona na dwie części, co było efektem ślubu syna Ludwika - Leona. Willa zachwyca bogactwem i przepychem, rozmaitymi rzeźbami i dekoracjami, marmurami, boazeriami, polichromią i kamieniami.

Kawałek dalej, przy ul. Tymienieckiego 24/26 mieści się willa syna Ludwika – Henryka Grohmana. Ten charakterystyczny, bo pokryty ceglaną elewacją budynek miał służyć pracownikom, jednakże po wybudowaniu wprowadził się do niego Henryk. Znajdowała się w nim między innymi sala balowa i koncertowa, w której grali tak znamienici artyści jak Artur Rubinstein i Ignacy Paderwski. Henryk Grohman był bowiem znanym i słynnym łódzkim mecenasem sztuki. Kolekcjonował grafiki, nuty oraz instrumenty muzyczne. Dziś w dawnej willi Grohmana mieści się prywatne Muzeum Książki Artystycznej państwa Tryznów.

Oczywiście nie możemy zapomnieć o neorenesansowym Pałacu Scheiblerów przy Placu Zwycięstwa, w którym obecnie zlokalizowane jest Muzeum Kinematografii w Łodzi. Pałac mieści w sobie między innymi pokój mauretański oraz neorokokową sypialnię. Wnętrza pokryte są boazerią oraz bogatymi we wzory tapetami i malowidłami. W pobliżu warto również zobaczyć tzw. „Beczki Grohmana”, czyli ogromne wejście do zakładów Grohmana. Beczki miały symbolizować szpulki nici. Znajdowała się w nich woda, przeznaczona do gaszenia ewentualnego pożaru.

By odpocząć możemy zagościć w położnym nieopodal, najstarszym (z 1860 r.) łódzkim parku - Parku Źródliska - kiedyś zwanym Ogrodem Spacerowym. Niegdyś było to miejsce relaksu okolicznych robotników. Dziś jest to jeden z piękniejszych ogrodów – w 2007 roku zwyciężył w konkursie na najpiękniejszy park w Polsce. Znajdują się w nim alejki, plac zabaw, stoły do gry w warcaby, stawy, estrada w kształcie altany, domek ogrodnika, klomby z kwiatami oraz palmiarnia z tropikalną roślinnością oraz kaktusiarnią.

Księży Młyn to urokliwe, czerwonoceglaste miasteczko robotnicze, w którym znajdowało się wszystko – fabryki: przędzalnie, farbiarnia, magazyny, sklep, straż, szpital, szkoła oraz famuły. Obecnie jest jednym z najbardziej klimatycznych miejsc w Łodzi, które swoją magią potrafi zaczarować każdego. Często odbywają się tu imprezy kulturalne oraz prywatne, firmowe. Kręcone są filmy oraz reklamy.

Miejsce wpisane jest do rejestru zabytków. Dąży się do wpisania go na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Park ŹródliskaPałac Herbsta - wnętrza
Księży MłynPałac Herbsta
Karolina Pietrzko
PodróżeKulturaMuzykaHistoriaFelietonyPaństwo, polityka, społeczeństwoPowieści i opowiadaniaKącik poezjiRecenzjeWielkie żarcieKomiks
PrzewodnikiAlbaniaNepalPolskaRumunia
Oceń zamieszczony obok artykuł.
Minister kazał, więc uprzejmie informujemy, że nasze strony wykorzystują pliki cookies (ciasteczka) i inne dziwne technologie m.in. w celach statystycznych. Jeśli Ci to przeszkadza, możesz je zablokować, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Pliki cookies (ciasteczka) i podobne technologie.