Stoimy przed jaskinią. Na szczęście nie trzeba wymyślać niczego w rodzaju „Sezamie, otwórz się!”, bo wrota otwierają się bezszelestnie. Czy owiewa nas cudowny chłód air condition? Nie pamiętam, nie wiem, nie potrafię sobie przypomnieć. Pewnie tak, przecież mnóstwo tam jedzonka na półkach. A jednak mam wrażenie, że pani przy kasie była niemiłosiernie spocona. Że błyszczała kropelkami. Że kosmyki czarnych włosów na karku były mokre. Z przyjemnością dochowujemy rytuału i „chórem greckim” mówimy „Kalimera!”. Drzwi zamykają się za nami. Ani duży ten sklep, ani nie fascynuje zawartością. Coś w rodzaju polskich sklepów sprzed kilkunastu lat. Na poły sklep, na poły hurtownia. Towar w kartonowych pudełkach. Bardziej biało i szaro niż kolorowo. Czyli znowu rodyjskie proporcje. Gubimy się między rzędami półek. Z przyjemnością oglądam nieznane sobie obrazki na opakowaniach. Próbują znaleźć coś, co przypominałoby, choć trochę coś, co znam z polskich sklepów. W końcu globalizacja! Unia Europejska! No jasne, są! Wystarczy uważniej się przyjrzeć i spośród greckiego towaru wyłuskuję Nesquik, Nestle, Nutellę i mnóstwo innych znajomych. Ale to tylko tak dla poćwiczenia wzroku i poczucia się Europejczykiem, bo głównym celem są greckie słodycze. W tym przypadku doradza S. Właściwie to pokazuje, albo bierze z półki i wrzuca do koszyka. Jakieś owoce w miodzie, nugaty, orzechy w miodzie, orzechy i owoce i w czymś białym. Wszystko sprasowane, jakby batoniki. Spożywczą część zostawiamy za sobą i trafiamy do tak zwanego gospodarstwa domowego. Nie przyszłoby mi do głowy! Ale S. jest czujny jak stado lisów! Rzecz w greckich szklaneczkach do wina, czyli takich, w których pijemy tutaj retsinę. Jednak to nie takie proste wybrać. Próbuję, któreś wziąć z półki, ale S. mówi, że takie to możemy kupić sobie w Polsce. Mamy znaleźć inne, które są typowe dla Grecji. Poddaję się i staję z boku. S. w końcu z okrzykiem radości rzuca się na półkę i ściąga z niej dwa komplety po sześć sztuk każdy. Jeden jest dla nas.

Jakże ci sprzedawcy pięknie uosabiają słowa „take it easy”. Pani przy kasie ucina sobie pogawędkę ze znajomą. Nie ma znaczenia, że jest kolejka. To tak jak z tymi kierowcami „miejskich” autobusów, które zatrzymały się mijając, a kierowcy właśnie opuścili szybki i zaczęli rozmawiać o swoich teściowych, bądź wynikach ostatniej kolejki ligi greckiej. Naprawdę najciekawsze i najmilsze jest to, że wśród osób, które są ofiarami przerwy w wykonywaniu obowiązków przez kierowców czy sprzedawczynie, nie widać oznak jakiekolwiek nerwowości. Przyjmowane jest to ze spokojem, a nawet, wydaje mi się, jako naturalna kolej rzeczy. Nie chcę wracać do Polski!

Podobno gdzieś w Kremasti też powinny być jakieś większe sklepy. Ale mamy dość szukania i jedziemy prosto przed siebie. Gdzieś na granicy Ialyssos i Rodos, przy głównej ulicy, widzimy duży supermarket. No faktycznie, w porównaniu do niego ten w Paradissi to sklepik. Jednak i tym razem trzeba pokombinować, żeby znaleźć parking. Jest na głębokich tyłach. Znowu brudno, pusto, szaro i smutno. W dodatku pełne nasłonecznienie. Nie mam ochoty wychodzić z foxa na plac, który chyba służy zwykle do czegoś innego. Ale widzimy, że parkują i inne samochody, a wysiadający z nich wchodzą do sklepu. Wejście jest na ohydnej rampie. Nic zachęcającego. Czyli ponownie mamy poczucie cofnięcia się w czasie. Na dodatek ten sam nieporządek, nieład. Trochę to wszystko jakby zapuszczone. Ale za to jest toaleta! O niebo sympatyczniejsza niż toalety w wagonach pierwszej klasy polskich pociągów pośpiesznych.

Jednak nie da się ukryć, że nikt tutaj nie przywiązuje wagi do tego, żeby sklepy były, choć trochę eleganckie. Nawet te z biżuterią, w samym Rodos, są jakieś mało zadbane. Poza jednym. Tuż przy wejściu na Stare Miasto jest coś, co nazwałem i opisałem już chyba wcześniej. Sklep kolonialny, ale może nie ze względu na towar, bo skąd te kolonie? ale raczej na atmosferę, którą stworzył wystrój. Pudeł, pudełek, pudełeczek, przeróżnych opakowań mnóstwo, bez liku. Tak dużo, że nie widać spoza nich półek, a nawet podłogi, poza wąskim przejściem środkiem, które łączy dwa wejścia naprzeciwko siebie. Towary, zatem leżą i na podłodze i na ladzie. Ba, nawet jest ich mnóstwo przed sklepem, ułożone w mniejsze i większe piramidki. A nie ma w tym żadnego systemu, żadnej logiki. Drobiazgi leżą na samym dole, stanowią podstawę tych piramid, wieżyczek. Strach dotknąć czegokolwiek, bo można naruszyć delikatną, kruchą konstrukcję, na której wierzchołku mnóstwo słoiczków i buteleczek. Mnóstwo tutaj miodowo-owocowych batoników, kawy, chałwy, orzeszków, migdałów. Jakim cudem można się dostać w głąb sklepu, żeby czegoś dotknąć, obejrzeć, wybrać? A sprzedawca nic sobie z tego nie robi.

Po południu wybieram się już z O. po owoce do Kremasti. Chcemy także kupić znaczek pocztowy w kiosku, bo znalezienie poczty graniczy z cudem. Niespodzianka. Dość niemiła. Niewidomy kioskarz. Zbija mnie to absolutnie z pantałyku. Nie wiem jak się zachować.

Wcześniej ostatnie zakupy w Rodos. Po ostatnim supermarkecie jedziemy jeszcze do miasta, żeby gdzieś w okolicach Starego Miasta kupić pamiątki. Skąd mam tyle odwagi, żeby zagadywać sprzedawców po angielsku? Czyżby we krwi utrzymywał się odpowiedni stan win i koniaków? Próbuję coś wybrać koleżeństwu na ulicznych stoiskach. Nawiązuje się niezwykle miła pogawędka z uśmiechniętą, korpulentną acz niską, czarnowłosą, a jakże! damą, gdy wyrażam zainteresowanie pewnym przedmiotem, który ma trochę wspólnego z alkoholem, bachanaliami, Satyrosem, grecką erotyką… Pani jest bardzo rozbawiona, wychodzi zza straganu. Ja gęsto się tłumaczę. Ona jeszcze bardziej rozochocona. Nie wiadomo, czy moją konfuzją, czy moim angielskim, czy możliwością sprzedaży. W każdym razie w tym rozbawieniu, w tej wesołości obydwoje wykonujemy jakąś szaloną pantomimę na chodniku ku zdziwieniu turystów, a pełnej aprobacie innych sprzedawców. Pantomima zamienia się w taniec. Wesolutka damulka to bierze się sama pod boku, to obejmuje mnie. W końcu nasz kupiecki, a może i godowy taniec dobiega końca i straganiarka spuszcza cenę o połowę. Grecko-żydowski rytuał ulicznego kupna-sprzedaży… Tak właśnie pękają lody stosunków międzynarodowych. Gdy przypomnę sobie pracownicze wycieczki za granicę, ogarnia mnie smutek: nadęte twarze, liczenie każdego centa przy kasie, hałaśliwa pewność siebie po wódce…

Tym razem nie mam żadnych skrupułów w temacie parkowania. Najpierw około kwadransa szukam wolnego miejsca. W końcu staję na chodniku. Trochę wychodzi ze mnie polskość, trochę charakteryzująca mnie niepewność. Obawiam się, czy policjant nie wlepi mandatu, czy komuś to nie będzie przeszkadzało, czy nie robię komuś kłopotu. Na szczęście wkrótce udaje mi się o tym wszystkim zapomnieć. Oczywiście nic złego się nie dzieje. Po powrocie samochód stoi bezpiecznie nadal w tym samym miejscu. Żadnej kartki za wycieraczką.