Język polski

Takie same, a jednak inne… o myleniu znaczeń wyrazów

Agnieszka BieleckaNa pewno wiecie, że w języku polskim istnieją słowa, które mają podobne brzmienie i podobną postać graficzną, ale różnią się znaczeniem. Są to paronimy i właśnie one są przyczyną wielu błędów językowych i często powodem do śmiechu.

Weźmy choćby takie proste, na pierwszy rzut oka, słowa adaptować i adoptować. Różnią się tylko jedną samogłoską, a mimo to powodują trudności w użyciu. Adaptować można na przykład powieść na ekran, tak jak to zrobił Andrzej Wajda z „Panem Tadeuszem”. Natomiast adoptować można tylko cudze dziecko i w ten sposób uznać je za swoje.

Wiele wątpliwości budzą przymiotniki: efektywny, efektowny i efekciarski, które na domiar złego pochodzą od tego samego rzeczownika efekt. Efektywne, czyli wydajne i skuteczne mogą być na przykład praca lub gospodarka. Z kolei wyraz efektowny odnosi się do tego, co wywołuje duże wrażenie, przyciąga uwagę pięknem i elegancją. Idealnie od tej charakterystyki pasuje na przykład słowo kobieta. Natomiast z przymiotnikiem efekciarski należy wiązać to, co jest robione na pokaz i powierzchowne – efekciarskie zachowanie.

Trudności w użyciu powodują także przymiotniki maksymalny i maksymalistyczny. Warto zapamiętać, że maksymalne mogą być temperatury, czyli najwyższe natomiast maksymalistyczne (takie, które dążą do osiągnięcia najwięcej i najwyżej) plany rozbudowy (a właściwie budowy) autostrad na Euro.

Kolejną pułapką są również słowa reprezentacyjny i reprezentatywny. Pierwsze z nich określa to, co dobrze się prezentuje, np. reprezentacyjna budowla. Natomiast reprezentatywny to inaczej charakterystyczny, typowy dla czegoś – reprezentatywny wiersz poety.

Nie mniej trudności nastręcza para wyrazów klimatyzować i aklimatyzacja. Klimatyzować da się na przykład pomieszczenie, czyli regulować w nim temperaturę. Natomiast aklimatyzować można tylko coś, co żyje do nowych warunków środowiskowych.

To tylko krótka lista wyrazów, które łatwo ze sobą pomylić. Życzę zatem trafnych wyborów…

Agnieszka Bielecka
PodróżeKulturaMuzykaHistoriaFelietonyPaństwo, polityka, społeczeństwoPowieści i opowiadaniaKącik poezjiRecenzjeWielkie żarcieKomiks
PrzewodnikiAlbaniaNepalPolskaRumunia
Oceń zamieszczony obok artykuł.
Minister kazał, więc uprzejmie informujemy, że nasze strony wykorzystują pliki cookies (ciasteczka) i inne dziwne technologie m.in. w celach statystycznych. Jeśli Ci to przeszkadza, możesz je zablokować, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Pliki cookies (ciasteczka) i podobne technologie.