ISSN: 1689-6688
piątek, 23 grudnia 2016
ISSN: 1689-6688
piątek, 23 grudnia 2016
Pani z promocji: Skąd pochodzi nazwa „Góry Świętokrzyskie”?
Dresiarz: Yyyy…
Pani z promocji: Podpowiem. Krzyż… czyli…?
Dresiarz: Nooo… Od krzyżaków???
Pani z promocji: LOL…
A może Dresiarz miał trochę racji? Wszak Michał Küchmeister von Sternberg, późniejszy mistrz krzyżacki, został osadzony w lochach chęcińskiego zamku po bitwie pod Koronowem w 1410 r. Naukowcy nie zgodzą się jednak z tą opinią. Wyjątkowy jeniec nie przyczynił się do nadania nazwy górom w sercu Polski. Nazwie „winne są” relikwie drzewa Krzyża Świętego, sprowadzone na ziemie polskie z Węgier. Druga nazwa, Łysa Góra, dotyczy szczytu góry, pozbawionego połaci lasów.
Historia Łysej Góry jest przeplatana pamięcią o wyjątkowych gościach, wydarzeniach pełnych radości i ogromnych tragediach. Wszak jest to pierwsze sanktuarium na ziemiach polskich, którego swoim PR-em pokonała dopiero Jasna Góra. Jak dziś Łysa Góra – Święty Krzyż jawi się odwiedzającym? Zależy od tego, z której strony przychodzą…
Na Łysą Górę wejść czerwonym szlakiem od strony Huty Szklanej. Na szczyt prowadzi asfaltowa droga wytyczona w XIX wieku na potrzeby więzienia. Można również skorzystać z czerwonego szlaku od strony miejscowości Trzcianka. Oba szlaki są bezpłatne, co przy wstępie w wysokości 7 złotych do Świętokrzyskiego Parku Narodowego, jest opcją wysoce atrakcyjną.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Najstarszym znanym wejściem na Łysą Górę jest tzw. Droga Królewska, którą Jagiełło podążał w worze pokutnym, przed bitwą pod Grunwaldem. Na szczyt prowadzi niebieski szlak zaczynający się przy bramie Świętokrzyskiego Parku Narodowego w Nowej Słupi. Nie sugeruję, aby założyć wór na siebie, ale warto mieć na stopach wygodne buty. Piaskowce kwarcytowe, z których zbudowana jest Łysa Góra, są śliskie i zdradliwe. Mimo że góry są niskie, zrobiły psikusa niejednej amatorce balerin i espadryli.
Spacer Puszczą Jodłową odbywa się w towarzystwie buków i jodeł, wzdłuż drewnianych stacji drogi krzyżowej. Uszom towarzyszy szept wiatru… A może to echo dawnych bogów, zwanych w tradycji Świstem i Poświstem? Szum prowadzi na rozległą polanę tzw. plateau. Przy wejściu na polanę po lewej stronie widać ubity tłuczeń uformowany w wał kamienny. Pozostałości takiego wału widać w innych miejscach, ale tu, na styku lasu i polany, nabiera wyjątkowego charakteru przejścia z profanum do sfery sacrum. Archeolodzy datują wał na VIII w. n. e. i podtrzymują jego charakter zapory przed światem ludzkim i boskim. Historycy, powołując się na podania kronikarza Jana Długosza, uważają zarysy muru za pozostałości grodu refugialnego. Zwyczajny turysta nie będzie dociekał historycznej prawdy, ale w tym miejscu poczuje świętokrzyski klimat z przenikającym się sacrum i profanum.
Świętokradczo wkraczając na świętą ziemię, oczom ukazuje się pierwsze, najważniejsze miejsce chrześcijańskiego kultu – Klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej – Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego. Relikwie przybyły do Polski z Węgier za czasów Władysława Łokietka, kiedy opactwem zarządzali bracia benedyktyni.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
W opactwie panuje przyjemny (latem) i przejmujący (zimą) chłód. Spacerując po zabytkowych krużgankach warto zobaczyć romański fragment murów z czasów Bolesława Krzywoustego – część drugiej romańskiej świątyni. Świat barw i odcieni obleka odwiedzających kaplicę Oleśnickich, gdzie znajduje się najcenniejszy skarb Łysej Góry – Relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Z krużganków można wejść do muzeum misyjnego – oblaci jako zakonnicy krzewiący wiarę katolicką na całym świecie, stworzyli niewielkie muzeum, gdzie można zobaczyć skórę węża boa, klejnoty ślubne afrykańskiej księżniczki oraz fajki amerykańskich Indian. W pomieszczeniu obok znajdują się pamiątki po wcześniejszych gospodarzach klasztoru – benedyktynach oraz, niestety, informacje o więzieniu ciężkim, które działało na Świętym Krzyżu na przełomie XIX i XX wieku.
Wnętrze kościoła jest białe, architektonicznie przypominające świątynie klasyczne. We wnętrzu znajdują się obrazy Franciszka Smuglewicza, w tym „Trójca przenajświętsza”. Główną część obrazu zajmują siedzące postacie Boga Ojca i Jezusa Chrystusa, nad którymi unosi się Duch Święty pod postacią gołębicy. Warto zwrócić uwagę na inne obrazy malarza, a szczególnie na przedstawienie św. Emeryka, którego buty, dzięki odpowiednio użytej perspektywie, zdają się podążać za przechodzącymi wiernymi.
Nad kościołem wznosi się wieża widokowa odrestaurowana dokładnie 100 lat po jej zburzeniu przez Austriaków podczas I wojny światowej w 1914 roku. Jest to obecnie najwyżej położony punkt widokowy w regionie świętokrzyskim.
W krużgankach działa restauracja „Pod Aniołem” serwująca pyszny bigos i żurek oraz apteka benedyktyńska z doskonałymi ciastami, kawą i napojami: dla dorosłych i dla dzieci. Szczególnie ten drugi cieszy się popularnością: słodki jabłkowy sok z przyprawami podawany na ciepło – rarytas. W aptece są dostępne zioła i preparaty na różne dolegliwości. Nalewki benedyktyńskie i inne mikstury potrafią zdziałać cuda.
W skrzydle zachodnim klasztoru mieści się Muzeum Świętokrzyskiego Parku Narodowego, gdzie przy zwiedzaniu zaaranżowanych wnętrz, prezentujących poszczególne etapy rozwoju i degradacji puszczy jodłowej, towarzyszy nam głos Krystyny Czubówny. Przed muzeum warto odwiedzić platformę widokową na gołoborzu, która znajduje się koło wieży radiowo-telewizyjnej. Gołoborza są wielką osobliwością parku. Powstały w wyniku procesów pękania i wietrzenia bardzo odpornych skał (piaskowce kwarcytowe) w środowisku o dużych wahaniach temperatury.
Łysa Góra, która uległa PR-owi Jasnej Góry, będzie jednak na zawsze miejscem wyjątkowym – pierwszym polskim sanktuarium w otoczeniu boskich lasów. Najpierw jako święte miejsce pogan (ukłon dla archeologów), a potem chrześcijańskie sacrum. Wciąż owiana legendami, okryta zasłoną tajemnicy… Boska i pogańska…
.jpg)
.jpg)
.jpg)
