ISSN: 1689-6688
środa, 28 września 2011
ISSN: 1689-6688
środa, 28 września 2011
Człowiek jest wielki nie przez to, co posiada, lecz przez to, kim jest; nie przez to, co ma, lecz przez to, czym dzieli się z innymi.Jan Paweł II
Nie sposób się nie zgodzić się ze słowami Ojca Świętego. Nasza wielkość zależy tylko i wyłącznie od Nas samych, czyli od tego jakimi jesteśmy ludźmi, w jaki sposób odnosimy się do innych, co dla nich robimy, a raczej czego nie (bo często możemy pomóc, a na złość po prostu tego nie czynimy; zawiść, egoizm i zazdrość stają się silniejsze od przyjaźni, miłości). Ale to tylko dygresja, choć strasznie ważna. Jak już wspominałam, w poprzednich artykułach z cyklu ABC GRZECZNOŚCI JĘZYKOWEJ I NIE TYLKO, od nas zależy jak będziemy postrzegani przez innych, dlatego w każdej sytuacji powinniśmy przestrzegać norm grzecznościowych zachowań językowych. A wtedy nikt o nas nie powie, że jesteśmy: niekulturalni, niewychowani czy nieobyci. W tym artykule omówię relację: ksiądz – parafianie.
Ze względu na to, że większość Polaków należy do Kościołów chrześcijańskich omówimy relacje z tymi duchownymi.
Podstawowym problem jest sposób nazywania rozmówców. Gdy nie znany tytułów i godności kościelnych do każdego duchownego chrześcijańskiego bez względu na miejsce w hierarchii kościelnej można zwracać się za pomocą uniwersalnej formy: proszę księdza, a do zakonnicy siostro albo proszę siostry. Kontakt przeciętnego użytkownika polszczyzny z hierarchią kościelną i zakonną jest na ogół ograniczony, dlatego ograniczę się tylko do niektórych osobistości Kościoła.
W MOWIE: wasza ekscelencjo (zwykle w sytuacjach uroczystych) lub proszę księdza biskupa, lub księże biskupie.
W PIŚMIE: Jego Ekscelencja Najdostojniejszy Ksiądz Biskup [imię i nazwisko].
W MOWIE: proszę księdza.
W PIŚMIE: Wielebny / Czcigodny Ksiądz [imię i nazwisko].
W MOWIE: proszę księdza kanonika lub księże kanoniku lub proszę księdza.
W PIŚMIE: Przewielebny / Czcigodny Ksiądz Kanonik [imię i nazwisko].
W MOWIE: proszę księdza proboszcza lub księże proboszczu lub proszę księdza.
W PIŚMIE: Przewielebny / Czcigodny Ksiądz Proboszcz [imię i nazwisko].
W MOWIE: proszę księdza.
W PIŚMIE: Wielebny / Czcigodny Ksiądz Wikariusz [imię i nazwisko].
W MOWIE: proszę ojca lub ojcze, lub proszę brata, lub bracie lub, proszę księdza.
W PIŚMIE: Przewielebny / Najczcigodniejszy Ojciec lub Wielebny / Czcigodny Brat [imię i nazwisko].
W MOWIE: proszę siostry lub siostro, lub proszę matki, lub matko.
W PIŚMIE: Wielebna / Czcigodna Siostro lub Przewielebna / Najczcigodniejsza Matka [imię i nazwisko].
Często zdarza się tak, że wierni traktowani są przez duchownych z wyższością, najczęściej ma to miejsce podczas kazań, kolęd, spowiedzi czy przy załatwianiu spraw w kancelarii parafialnej. Przyczyną tego jest fakt niejednakowego tempa zmian w Kościele i społeczeństwie – społeczeństwie demokratycznym. Kościół pozostaje nadal w niektórych aspektach konserwatywny, co na pewno kiedyś się zmieni. Osoby wierzące powinny czuć, że Kościół jest dla nich, i że im służy, a nie odwrotnie. Oczywiście nie podlega dyskusji, że duchowni to osoby szczególne, mające w powszechnym mniemaniu związek z transcendencją, ale mimo tego nie powinni tego demonstrować. W polskiej grzeczności obowiązuje zasada, że osoby wyżej usytuowane wobec niższych rangą powinni zachowywać się tak, by te drugie nie odczuwały dyskomfortu.
